Digitale technologieën veranderen het concept van burgerschap, aangezien onze identiteiten in de digitale samenleving de som worden van talloze personen, bezittingen en contexten. Burgerschap in een digitale samenleving vereist daarom nieuwe vaardigheden, competenties, attitudes en gedrag. De digitale samenleving biedt kansen zoals deelname aan de democratie, maar ook problemen zoals afnemend vertrouwen in regeringen, toenemende polarisatie, digitale uitsluiting en vooringenomenheid, en de verspreiding van desinformatie. Digitale platforms versterken dergelijke ongewenste effecten en beheersen de consumptie op nieuwe manieren door bijvoorbeeld chatbots, social media influencers, nep-adverteerders of virtuele assistenten. Bovendien kunnen digitale technologieën en de algoritmen die ermee gepaard gaan ongelijkheden onder burgers bevestigen en versterken, aangezien niet iedereen in gelijke mate van de voordelen kan profiteren.
Deze ontwikkelingen vereisen onderzoek naar:
Aangezien digitaal burgerschap en de impact van digitale technologie complexe maatschappelijke vraagstukken zijn, streven we naar een integratieve onderzoeksaanpak. Daarom beantwoorden we deze vragen met een interdisciplinaire benadering om te begrijpen hoe onderwijs, communicatie, wet- en regelgeving, politiek, economie, infrastructuren en technologisch ontwerp kunnen bijdragen. Tegelijkertijd onderzoeken we digitaal burgerschap op micro (individueel), meso (organisatorisch en institutioneel) en macro (maatschappelijk) niveau.
Participatieve propaganda is een vorm van propaganda waarbij actieve participatie of betrokkenheid van het publiek plaatsvindt. In tegenstelling tot traditionele propaganda, waarbij informatie wordt verspreid zonder veel interactie, houdt participatieve propaganda in dat ontvangers van de propaganda (vaak onbewust) actief bijdragen aan de verspreiding ervan.
Deze studie onderzoekt hoe generatieve AI-tools zoals ChatGPT en Midjourney betrekking hebben op percepties van desinformatie. Gezien het potentiële misbruik van deze tools om valse informatie te fabriceren, onderzoekt de studie in hoeverre bewustzijn van deze tools bijdraagt aan verhoogd wantrouwen en cynisme ten aanzien van politieke informatie. Ondanks de algemene neiging van mensen om de informatie die ze tegenkomen te vertrouwen, een fenomeen dat bekend staat als waarheidsvooroordeel, onderzoekt dit onderzoek of AI-tools dit vertrouwen kunnen ondermijnen.
Tijdens de Amerikaanse verkiezingscyclus van 2020 bestonden kleine donateurs uit 25% van alle politieke bijdragen, tegenover 15% vier jaar eerder. Ondanks hun groeiende belang, is er weinig empirisch bewijs dat laat zien waarom niet-elite kleine donateurs bijdragen en aan wie ze doneren. Als de voorkeuren van kleine donateurs niet representatief zijn voor het bredere publiek, kunnen ze een vertekenende invloed op de politiek uitoefenen. Deze studie onderzoekt of online microtargeting de toename van kleine donaties aandrijft en of kleine donateurs de partijcontrole ondermijnen door de financiering van extreme kandidaten te verhogen.
De Honours-module 'Burgerschap, Democratie en Onderwijs in een Digitale Wereld' en het OpenStad-project onderzoeken de transformerende impact van digitale technologieën op maatschappelijke betrokkenheid en burgerschap. Deze initiatieven streven ernaar digitaal burgerschap te begrijpen en te verbeteren door middel van interdisciplinair onderwijs en praktische toepassingen in lokaal bestuur.
Het Instituut voor Interdisciplinaire Studies (IIS) biedt diverse interdisciplinaire honoursmodules aan voor studenten die meer uit hun (bachelor)studie willen halen. De honoursmodules staan open voor alle bachelorstudenten van de UvA, VU en het AUC. Als groep bieden wij de module 'Burgerschap, Democratie en Onderwijs in een Digitale Wereld' aan. In deze module worden verschillende perspectieven uit de geesteswetenschappen, sociale wetenschappen, economie en recht op het thema 'Burgerschap, Democratie en Onderwijs in een Digitale Wereld' besproken, waardoor studenten zich kunnen verdiepen in het thema met een dubbele focus: theoretisch begrip en praktische toepassing door middel van interventies.
Lokale overheden nemen dagelijks beslissingen die de directe leefomgeving van hun burgers beïnvloeden. Digitale participatieplatforms kunnen helpen burgers te betrekken bij dergelijke besluitvormingsprocessen voor het openbaar beleid. Hoewel digitale participatieplatforms burgers in staat stellen deel te nemen aan het besluitvormingsproces van lokale overheden, blijkt uit onderzoek dat vooral jonge burgers de weg naar deze platforms niet goed weten te vinden. Om beter te begrijpen waarom jongeren in Amsterdam wel of niet deelnemen aan OpenStad, een platform ontwikkeld en gebruikt door de gemeente Amsterdam, beoogt het voorgestelde onderzoek de barrières voor jongeren om OpenStad als platform te gebruiken te onderzoeken.
Arad Ahi is Assistant Professor of Strategy and International Business aan de Amsterdam Business School, Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek richt zich op de politieke activiteiten van bedrijven en de sociale verantwoordelijkheden van digitale platforms. In het bijzonder onderzoekt hij hoe deze platforms hebben geprobeerd invloed uit te oefenen op de twee recente baanbrekende EU-wetgevingen, de Digital Markets Act en de Digital Services Act, door hun interacties met de Europese Commissie te verkennen.
Dr. Bidisha Chaudhuri is Assistant Professor of Government, Information Cultures and Digital Citizenship bij de afdeling Media Studies (Archival and Information Studies) aan de Universiteit van Amsterdam. Ze behaalde haar PhD aan het South Asia Institute van de Universiteit van Heidelberg, Duitsland. Voordat ze bij de Universiteit van Amsterdam kwam, doceerde ze aan het International Institute of Information Technology Bangalore (IIITB). Haar huidige onderzoeksinteresse omvat digitaal bestuur en infrastructuren, de politiek van data en algoritmen, de politieke economie van digitale technologieën en werkpraktijken, en AI-ethiek.
Elke Olthuis is Assistant Professor of Law and Society. Haar onderzoeksinteresse ligt in de rol van het menselijke element in het juridische besluitvormingsproces en de waarde die het heeft in een democratische samenleving met de rechterlijke macht als een van de drie staatsmachten. In plaats van zich te richten op de gunstige elementen van de digitalisering van het juridische besluitvormingsproces, richt ze zich op de waarde van het menselijke aspect en wat we verliezen als we overstappen naar een gedigitaliseerde rechtspraak.
H. Can Kurban is een postdoctoraal onderzoeker in digitaal burgerschap bij de afdeling Europese Studies. Zijn onderzoeksinteresse draait om de impact van digitale technologieën op de organisatorische structuur van politieke instellingen, waarbij hij probeert te achterhalen hoe digitale systemen burgerparticipatie beïnvloeden. Zijn onderzoek naar het OpenStad-platform heeft als doel de mogelijkheden en beperkingen in de betrokkenheid van burgers ten aanzien van de digitale infrastructuur van de gemeente Amsterdam te onderzoeken. Can's doel is de methodologische en theoretische uitdagingen aan te pakken die voortvloeien uit de voortdurend veranderende digitale mediaomgeving.
Jaron Harambam is Assistant Professor of Media, Truth Politics and Digitalization aan de afdeling Sociologie van de Universiteit van Amsterdam. Zijn onderzoek gaat over publieke geschillen over waarheid in een gedigitaliseerde publieke sfeer. Meer specifiek bestudeert hij complottheorieën, nieuws- en platformpolitiek, en AI. Centraal in zijn onderzoek staat de deelname van meerdere belanghebbenden om onze (toekomstige) digitale werelden te ontwerpen langs democratische en publieke waarden.
Kris Ruijgrok is een politicoloog die de informatie- en communicatieomgevingen bestudeert die de autoritaire politiek vormgeven. Hij combineert momenteel twee postdoctorale posities: bij het KITLV in Leiden werkt hij aan een project dat online beïnvloedingsoperaties in Zuidoost-Azië onderzoekt, aan de UvA onderzoekt hij de politiek achter internetstilleggingen in India en Russische participatieve propaganda.
Lianne Hoek is Assistant Professor aan het Research Institute of Child Development and Education aan de Universiteit van Amsterdam. Haar onderzoek richt zich op burgerschapsonderwijs in het basisonderwijs, onderwijs in fundamentele democratische waarden, participatie van jonge burgers in democratische processen en de conceptualisering en operationalisering van burgerschapscompetenties van studenten. Ze faciliteert en ondersteunt scholen bij het verkrijgen van inzicht in de burgerschapscompetenties van studenten om het onderwijs verder te verbeteren.
Mahsa Shabani is Associate Professor aan het Law Center for Health and Life. Haar onderzoek draait om thema's als het delen van gezondheidsdata, beleid voor biomedisch onderzoek, digitalisering van gezondheid en data-ethiek. Mahsa's doel is om de impact van digitalisering en innovatie op de rechten van patiënten en burgers te onderzoeken.
Marco L. Rapp is Assistant Professor aan de Leadership and Management Section en het Amsterdam People Analytics Center (APAC) aan de Amsterdam Business School. Hij is ook gastonderzoeker aan de Aalto University, Finland. Marco is bezig met het afronden van zijn PhD in Economie en Sociale Wetenschappen (WU Wenen) en heeft een interdisciplinaire achtergrond met masterdiploma's in zowel Psychologie als Management. Zijn belangrijkste onderzoeksinteresse omvat het onderzoeken van hoe de opkomst van machine learning-technologieën en generatieve AI-beroepen werkgever-werknemerrelaties beïnvloeden.
Marina Tulin is Assistant Professor of Education, Citizenship and Democracy in a Digital World aan de Amsterdam School of Communication Research (ASCoR). Haar onderzoeksexpertise bevat valse informatie, fact-checking, mediawijsheid en publiek vertrouwen in kennisinstellingen zoals journalistiek en wetenschap. Ze leidt het desinformatie-lab van de Nederlands-Vlaamse hub van het European Digital Media Observatory (BENEDMO), dat academische onderzoekers, journalisten en fact-checkers samenbrengt om het probleem van desinformatie aan te pakken.
Myrto Pantazi is Assistant Professor in Digital Democracy bij de afdeling Psychologie (programmagroep Sociale Psychologie), Universiteit van Amsterdam. Ze bestudeert psychologische mechanismen van menselijk geloof en gedrag in het digitale tijdperk, met een bijzondere focus op de psychologie van misinformatie, geloof in complottheorieën en andere aspecten van informatieconsumptie en digitaal burgerschap.
Ot van Daalen is onderzoeker en docent op het gebied van privacy en veiligheid. Hij is ook oprichter van een advocatenkantoor gespecialiseerd in privacy en veiligheid, Root Legal. Hij schreef een PhD over de mensenrechten-compatibiliteit van de regulering van offensieve en defensieve informatietechnologieën, met een focus op quantum computing en encryptie. Eerder werkte hij bij de Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens en herlanceerde de Nederlandse digitale rechtenbeweging Bits of Freedom.
Selin Gerlek is Assistant Professor in de filosofie van technologie en politiek. Haar onderzoek richt zich op digitaal burgerschap, transformatieve processen in mens-technologie relaties, gemedieerde culturele praktijken, empirische ethiek & waarde verandering, evenals belichaamde en hermeneutische relaties. Ze heeft een achtergrond in (post-)Fenomenologie, Filosofie van Technologie, Science and Technology Studies (STS), Pragmatism, Practice Theory, Politieke Filosofie en Feministische Filosofie. Ze is wetenschappelijk coördinator van Empirical Ethics bij het Institute for Advanced Study (IAS), lid van het Platform for the Ethics and Politics of Technology (PEPT), Ex. Comm. lid van de Open Commons of Phenomenology en lid van het project “Visual Education”.
Trevor Incerti is Assistant Professor of Political Economy aan de Universiteit van Amsterdam. Trevors onderzoek bevindt zich in de vergelijkende politieke economie en onderzoekt breed de economische drijfveren van politiek gedrag. Dit omvat onderwerpen zoals geld in de politiek, bedrijf-overheidsrelaties, corruptie, invloed van belangengroepen en collectieve actie. Onder deze onderwerpen heeft Trevors onderzoek de rol van digitale hulpmiddelen onderzocht bij het stimuleren van collectieve actie, het verminderen van corruptie, het verminderen van steun voor democratie en het verhogen van financiële steun voor extreme politieke kandidaten. Hij is ook geïnteresseerd in pogingen om sociale media bedrijven te reguleren en de bijbehorende reacties vanuit de industrie.
Zahra Kashanizadeh is Assistant Professor aan de Amsterdam Business School van de Universiteit van Amsterdam. Ze werkt bij de Innovation and Digital-groep in de sectie Strategy and International Business en begon in 2023 te werken in het interdisciplinaire programma Digital Citizenship. Haar belangrijkste focus is het onderzoeken van de technologische en strategische framing van gevestigde bedrijven en nieuwe ondernemingen met betrekking tot hun legitimiteitsdynamiek. Ze is ook geïnteresseerd in het onderzoeken van het doel van bedrijven en hoe ze waarde creëren voor al hun belanghebbenden.
Dit onderzoeksprogramma wordt gefinancierd door het SSH Sector Plan, waar vier faculteiten aan meewerken: de Faculteit der Rechtsgeleerdheid (FdR), de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB), de Faculteit der Geesteswetenschappen (FGw) en de Faculteit Maatschappij & Gedrag (FMG).
Om in contact te komen met SSH stuur je een bericht naar een van de uitgekozen programmagroepleiders (Guda van Noort (FMG; Voorzitter), Huub Dijstelbloem (FGw), Peter van Baalen (FEB) and Tamar de Waal (FdR)), die de structuur van het programma bepalen en verantwoordelijk zijn voor het beleid en de inhoud.