Onze mensen over … het belang van een cao
Faculteit der Rechtsgeleerdheid
26 januari 2024
Heeft de cao nog toekomst?
Paul de Beer, bijzonder hoogleraar Arbeidsverhoudingen, gaf zijn kijk op de cao-dynamiek op de bijeenkomst 'Staat van de polder' van de Vereniging voor Arbeidsrecht en de Nederlandse vereniging voor Arbeidsverhoudingen. Hij ziet de cao als een succesvol middel dat zorgt voor een beperking van de loonconcurrentie binnen sectoren. Volgens De Beer zijn er daardoor in Nederland kleinere loonverschillen dan in landen waar geen of minder cao’s zijn, zo staat te lezen in een artikel op de website van de AWVN.
De cao heeft nog toekomst, denkt De Beer. Hij pleit daarbij voor iets nieuws: gelaagde cao’s die elkaar kunnen overlappen. En er zou een nationale cao moeten komen die op iedereen van toepassing is. Op die manier zou iedereen in ieder geval onder 1 cao met een ‘basispakket’ aan arbeidsvoorwaarden vallen.
Steeds meer loonafspraken buiten de cao
Niels Jansen is arbeidsrechtonderzoeker en begrijpt dat er werkgevers zijn die de salarissen buiten de cao om omhooggooien. Hij deelt zijn visie met het NRC. 'Steeds meer loonafspraken komen tot stand buiten de cao. Inmiddels valt nog maar zo'n 70 procent van alle werkenden onder een collectieve afspraak, dat was ooit 85.'
Jansen vermoedt dat hier 3 oorzaken voor zijn. Ten eerste ontstaan er nieuwe sectoren met hoogopgeleid, schaars personeel, waarvoor goede individuele arbeidsvoorwaarden zijn. Ten tweede groeit de werkgelegenheid in sectoren zonder cao. En ten slotte zien bedrijven waar weinig werknemers lid zijn van de vakbond kans die bonden buiten de deur te houden. 'De dalende ledenaantallen bij vakbonden leiden ertoe dat collectief onderhandelen soms collectief bedelen wordt. Werknemers zullen soms blij zijn dat er überhaupt wat loon bij komt.'