Faculteit der Rechtsgeleerdheid
9 februari 2023
Het leveren van zware artillerie en tanks was lang ondenkbaar, maar gaat nu toch gebeuren lees je op de NOS-website. Experts maken zich zorgen over die wapenleveranties van Nederland en andere Europese landen aan Oekraïne. Ze waarschuwen dat het ten koste gaat van de eigen verdediging en dat het de kans op escalatie vergroot.
‘Het is een reëel probleem dat doordat we zo ontzettend hebben bezuinigd op defensie, we nu krap zitten,’ zegt Marieke de Hoon (Internationaal strafrecht) in Goedemorgen Nederland. 'Die bezuinigingen gingen door, uit een soort wensdenken dat wat we nu zien, niet zou gebeuren. Dat terwijl de signalen er altijd al waren.'
Er wordt ook gevreesd voor escalatie van het conflict. Poetin vindt allang dat hij in oorlog is met de NAVO, maar is dat juridisch ook zo? Volgens het oorlogsrecht ben je traditioneel pas partij als je als staat meevecht in een conflict,’ zegt Marten Zwanenburg, hoogleraar Militair recht, in Trouw. 'Maar daar worden de laatste tijd vraagtekens bij geplaatst. Kun je niet ook partij worden als je eigen militairen niet meevechten, maar wel betrokken zijn? Want dat is wat er op dit moment aan de hand is.'
Maar zolang er geen NAVO-soldaten achter het stuur van de tanks zitten, riskeert het Westen vooralsnog niet zelf partij te worden. Proportionaliteit speelt daarbij geen rol; het maakt juridisch gezien niet uit of de NAVO 2 jeeps naar Kiev stuurt, of 6 vliegdekschepen. ‘Maar daar zal Rusland natuurlijk anders tegenaan kijken.’
Er is hier natuurlijk maar één escalerende staat en dat is RuslandMarieke de Hoon, docent Internationaal Strafrecht
Marieke de Hoon vindt het ingewikkeld dat er steeds wordt gesproken over escalatie. ‘Dat als wij hulp geven aan Oekraïne, wij het conflict escaleren’, zegt ze. ‘Er is hier natuurlijk maar één escalerende staat en dat is Rusland. We hebben in 1945 de Verenigde Naties opgericht met de gedachte dat als iemand wordt aangevallen, we met z’n allen staan voor de bescherming en zorgen dat de agressie stopt. Dan moet je nu ook dat ondersteunen.’