‘We hebben een nieuwe geschiedenis van Nederland nodig’, stelt Van Dam. ‘Er is veel nieuw onderzoek verschenen over globalisering, koloniale geschiedenis en milieugeschiedenis. Inzichten uit dat onderzoek staan nog te veel los van ons traditionele idee over wat de Nederlandse geschiedenis inhoudt,’ vertelt hij. ‘Mijn doel is om daar met mijn collega’s een nieuw verhaal van te maken. Hoe ziet de geschiedenis van Nederland eruit als we deze thema’s consequent een plaats geven? En welke nieuwe vragen roept dat op voor toekomstig onderzoek?'

Als hoogleraar Nederlandse geschiedenis wil Van Dam die nieuwe geschiedenis vorm gaan geven met publicaties over bijvoorbeeld de gaswinning in Groningen, een vernieuwd college over Nederlandse geschiedenis en door samenwerking met maatschappelijke partners. ‘Kijkend naar mijn voorgangers en naar wat er door deze leerstoelgroep door de jaren heen is neergezet, zie ik het als een eer én een grote verantwoordelijkheid om deze leerstoel te gaan bekleden. Dit is bij uitstek de plek om de kennis uit verschillende onderzoekstradities samen te smeden en de resultaten uit te dragen.’

Duurzaamheid

De afgelopen jaren deed Van Dam onderzoek naar maatschappelijke initiatieven die duurzaamheid probeerden te bevorderen, met name de geschiedenis van fair trade. Hij onderzocht hoe activisten grensoverschrijdende coalities smeedden om de wereldhandel eerlijker te maken. ‘Ik onderzoek de momenten waarop mensen vonden dat de wereld om hen heen duurzamer moest worden en welke initiatieven ze vervolgens namen’, vertelt Van Dam.

Hoewel het onderwerp duurzaamheid de afgelopen jaren veel aandacht krijgt, is het volgens de hoogleraar geen nieuw thema. De vraag of maatschappij, milieu en economie met elkaar in balans kunnen worden gebracht komt steeds weer terug. ‘Je ziet het terug bij arbeidersbewegingen, maar ook bij allerlei religieuze groeperingen in de 19e en 20e eeuw. Het mooie aan de geschiedenis van duurzaamheid is dat die een kader biedt om die geschiedenissen naast elkaar te leggen en te analyseren hoe mensen economie, maatschappij en milieu met elkaar wilden rijmen.’

Om zijn onderzoek breder te trekken richtte Van Dam de onderzoeksgroep Environment & Society: Contestation & Governance op, die analyseert hoe mensen dachten, actievoerden en onderhandelden over milieu en klimaat. De groep dient als platform om lopend onderzoek van verschillende leden van de Amsterdam School of Historical Studies en relevant onderzoek van andere afdelingen met elkaar te verbinden.

De komende jaren hoopt Van Dam het thema duurzaamheid nog meer op de kaart te zetten voor de UvA. ‘Het is een onderwerp waarbij je graag in gesprek wilt zijn met andere vakgebieden van natuurwetenschappen tot psychologie en bedrijfskunde. Duurzaamheid kun je alleen begrijpen door met verschillende disciplines samen te werken. Ik ben heel benieuwd wat we samen nog meer kunnen bereiken.’