‘Van oudsher zijn we aan de UvA gespecialiseerd in dramaturgie en wetenschap met name van theater, maar in ons land trekken ook opera en musical veel publiek. Deze podiumkunsten hebben al tientallen jaren een belangrijke plek in Nederland, kijk bijvoorbeeld naar De Nationale Opera en de vele Nederlandse musicalproducties die er zijn. Daarom vond ik het belangrijk dat ook opera en musical een plek zouden krijgen aan onze opleiding.

Een aantal jaar geleden hebben we daarin de eerste stap gezet, met een Honorary Fellowship voor Pierre Audi – de toenmalige directeur van De Nationale Opera. Hij gaf een reeks lezingen en masterclasses waarin hij liet zien hoe hij voorstellingen repeteert. Voor de studenten was het echt een eye-opener om dat mee te maken. Daarna hebben we samen met De Nationale Opera een bijzondere leerstoel Opera ingesteld, die wordt bekleed door Nicholas Till. Omdat we ook heel graag een leerstoel wilden op het gebied van musical, heb ik contact gelegd met de VandenEnde Foundation. Dankzij hen hebben we sinds kort de Joop van den Ende-leerstoel voor Musical. Onze nieuwe hoogleraar, Millie Taylor, is heel vooruitstrevend in haar onderzoek. Jaren geleden was ze ook de eerste hoogleraar Musical in het Verenigd Koninkrijk.’

Hoge en lage cultuur

‘Wat is er wetenschappelijk aan musical? Diezelfde vraag zou je kunnen stellen over theater, literatuur, of welke culturele uiting dan ook. Iets wordt wetenschappelijk als er op de universiteit een discipline over ontstaat, als men het waard acht om onderzoek naar te doen. Door de opkomst van culturele studies is binnen de geesteswetenschappen de grens tussen hoge en lage cultuur vervaagd. Net als theater en literatuur is musical een cultureel fenomeen, het zegt iets over een samenleving. Het zou heel elitair zijn om het buiten beschouwing te laten. Musical is een genre dat verbindt. Er komt veel in samen: verhalen, dans, muziek. Die interdisciplinariteit maakt het interessant. Bovendien trekt musical een groot en heel divers publiek: als je kijkt naar bezoekersaantallen, is het van alle soorten muziektheater het meest geliefde genre.

Er is allerlei interessant onderzoek mogelijk op het gebied van musical. Denk bijvoorbeeld aan een vergelijking met de VS, waar de musical-traditie heel anders is dan bij ons. Het enorme succes van een musical als Soldaat van Oranje is een typisch Nederlands fenomeen. Welke rol speelt het verhaal over verzet in de Tweede Wereldoorlog daarin, en wat heeft het gebruik van nieuwe techniek bijgedragen? En ook de geschiedenis van musical is het onderzoeken waard. Promovenda Sanne Thierens onderzocht bijvoorbeeld de musicals van Annie M.G. Schmidt uit de jaren 60-80 van de vorige eeuw, en de socio-politieke context waarin die gemaakt werden.’

Nauwe banden met het werkveld

‘Ook op het gebied van onderwijs vind ik het belangrijk dat musical hier een plek krijgt. Veel jonge studenten theaterwetenschap hebben een musical gedaan op school, en dat heeft hun interesse voor het genre aangewakkerd. Tot nu toe konden we onze studenten daarin niet echt bedienen, omdat het niet onze specialiteit was. Binnenkort komt daar verandering in: vanaf februari 2021 geeft Millie Taylor een bachelorvak over musical, en ook in de master Dramaturgie gaat ze een hoorcollege geven.

Onze opleiding is wetenschappelijk, maar we onderhouden nauwe banden met het werkveld, de theaterwereld. De bijzonder hoogleraarschappen komen daar ook uit voort. De UvA is de enige Nederlandse universiteit met zowel een bachelor als een master in theaterwetenschap. In die zin voel ik ook een verantwoordelijkheid, om een zo breed mogelijk beeld te geven van de podiumkunsten.’

Zoom-gesprekken

‘Om alle facetten van muziektheater te beslaan, willen we verder blijven bouwen aan onze afdeling. Zo zouden we ook graag een leerstoel willen op het gebied van ballet en dans, want Nederland is daar heel vooruitstrevend in. Daarnaast houden we ons bezig met performance studies, waarmee we kijken naar maatschappelijke handelingen. Denk bijvoorbeeld aan al die Zoom-gesprekken die we in deze tijden voeren: wat komt daar allemaal aan te pas, wat verandert er in onze sociale communicatie als die ineens via een beeldscherm verloopt? Dat zijn vragen die je onder de lens van performance heel goed kunt onderzoeken. Mijn droom op het gebied van onderzoek is om een platform te creëren voor onderzoek naar muziek, performance en dans, samen met de bijzonder hoogleraren en de afdeling Muziekwetenschap.’

Kati Röttger is sinds 2007 hoogleraar Theaterwetenschap aan de UvA en is ook hoofd van de opleiding Theaterwetenschap. In 2015 zette ze de Dual Master International Dramaturgy op. Röttger is als onderzoeker verbonden aan het Amsterdam Centre for Globalisation Studies (ACGS) en de Amsterdam School for Cultural Analysis (ASCA).