Platformarbeid 

‘Het gaat er niet om wat mensen wìllen, maar om wat ze zíjn’, zegt hoogleraar Evert Verhulp in De Telegraaf. Platformbedrijven propageren voortdurend de vrijheid van het ondernemerschap en doen alsof mensen een keuze hebben. ‘Ik zag een reclamebord van Circle. Daarop staat dat je een klus als zzp'er kunt doen voor 22,50 euro per uur of als werknemer voor 15 euro per uur. Ik snap dat zo'n jongere dan voor de zzp-constructie kiest.’

Hij gebruikt dit voorbeeld in colleges. ‘Dan leg ik mijn studenten uit dat het eigenlijk draait om diefstal van de samenleving. Want deze zzp’ers betalen ten onrechte te weinig belasting en premies. Het is te gek dat een afwashulp of kamermeisje zich ondernemer kan noemen. Dat leidt tot oneerlijke concurrentie. En wat denk je van een Uberchauffeur die voor 20 euro per uur midden in de nacht van Amsterdam naar Het Gooi rijdt? Dat kan gewoon niet.’ 

Geen uitzendkrachten maar zzp’ers 

De rechtbank in Amsterdam boog zich onlangs ook over de vraag wie zzp’er is. De freelance flexwerkers die door het online platform Temper met het bedrijfsleven in contact worden gebracht zijn volgens de rechtbank geen uitzendkrachten maar zzp’ers. Deze uitspraak staat haaks op andere gerechtelijke beslissingen over de platformeconomie en zorgt voor onvrede bij de vakbonden. Die vinden dat iedereen die een klus via Temper aanneemt een schijnzelfstandige is.  

Niels Jansen, docent Arbeidsrecht, vindt het een bijzonder verrassende uitspraak. ‘Veel discussies gaan over de invulling van het “in dienst van-criterium”,’ vertelt hij bij BNR. Bedrijven als Uber zullen de uitspraak zonder twijfel aangrijpen om aan te tonen dat ook hun werknemers echte zelfstandigen zijn, vermoedt Jansen. Hij vindt het dan ook niet verrassend dat de vakbonden in de Temper-zaak in hoger beroep gaan. ‘Dat kan ik me heel goed voorstellen.’

Voor- en nadelen van werken als zzp’er

Evert Verhulp vertelt in EenVandaag over de voor- en nadelen van het werken als zelfstandige. ‘Een belangrijk voordeel is dat je aftrekposten kunt opvoeren. Je bent niet verplicht om je te verzekeren als werknemer. En omdat je dus geen pensioenpremie betaalt, hou je als zzp’er veel geld over.’ 

Maar zelfstandigen die ervoor kiezen geen premies te betalen zijn niet beschermd tegen risico's zoals arbeidsongeschiktheid of werkloosheid. Ook bouwen zij geen pensioen op. ‘Als je wordt ontslagen krijg je geen WW-uitkering. En wanneer je ziek wordt, heb je in beginsel geen WIA-uitkering.’ Een ander belangrijk nadeel is dat je als zelfstandige zonder personeel zelf verantwoordelijk bent voor de schade die je veroorzaakt tijdens het werk. In de praktijk kiezen zelfstandigen er vaak voor zich niet te verzekeren vanwege de hoge kosten. 

Schijnzelfstandigheid is uiteindelijk vooral slecht voor de samenleving, legt Verhulp uit. Er wordt gebruikgemaakt van belastingvoordelen door iemand voor wie deze regelingen niet bedoeld zijn. En hierdoor loopt de Belastingdienst veel geld mis.