‘Wanneer we kijken naar westerse berichtgeving over klimaatverandering, zien we vooral veel feitelijke nieuwsberichten waarin cijfers, tabellen en grafieken een grote rol spelen,’ vertelt Schmidt. ‘Het is alleen zo dat onze verbeelding niet is afgestemd op iets met zo’n grote omvang als klimaatverandering. De wetenschappelijke gegevens die wij in het nieuws zien, zijn natuurlijk onmisbaar, maar de visualisaties zijn erg abstract en dit is zeker niet de enige manier waarop we mensen over dit onderwerp kunnen aanspreken.’

Hoe het anders kan, zag Schmidt in Indonesië, waar ze was voor een eerder onderzoek naar Indonesische media. ‘Het viel me op hoeveel verhalen over klimaatverandering werden verteld en hoe sterk deze verschilden van de berichten die we hier in Nederland zien. Zo komen humor en entertainment veel voor, maar ook religieuze boodschappen. Onze planeet wordt neergezet als een soort moeder aarde die door god geschapen is, maar die de mens nu moet beschermen.’

Positieve benadering

De positieve benadering die Schmidt in de Indonesische media voorbij zag komen, slaat aan bij een groot publiek. Een voorbeeld hiervan is hoe klimaatverandering sterk in verband wordt gebracht met lifestyle en hoe het erg in is om een ‘groene moslim’ te zijn.

Daarnaast blijkt de positieve benadering over klimaatverandering niet beperkt tot Indonesië, maar komt deze ook voor in andere landen in de Global South, zoals Bangladesh, Iran en Nigeria. ‘Ik vind het fascinerend om te zien hoe uitgerekend deze landen met de klimaatcrisis omgaan,’ vertelt Schmidt. ‘De effecten van klimaatverandering zijn daar het grootst en de financiële middelen het kleinst. Mensen worden daardoor gedwongen om creatief te zijn en andere manieren te bedenken om bewustwording over het probleem te creëren.’

Drie niveaus

In het project Eco-Islam In Indonesia brengen Schmidt en haar team in kaart hoe de media in de Global South berichten over klimaatverandering, hoe de burgers daarop reageren en wat het potentieel is van zo’n culturele benadering. Om dit uit te zoeken, wordt er gebruik gemaakt van een model met drie stappen. ‘Eerst analyseren we welke ideeën de mediamakers hebben over het klimaat wanneer zij media produceren. Vervolgens bekijken ze in welke vorm de mensen via de media aangesproken worden als bewuste en zorgzame burgers. Voor het derde niveau gaan we echt naar de mensen toe en interviewen we het publiek om te zien of zij ook daadwerkelijk worden gemobiliseerd door de media.’

Met haar onderzoek hoopt Schmidt te ontdekken hoe andere vormen van media en cultuur een rol kunnen spelen in bewustwording rondom klimaatproblematiek. Ook richt ze zich op de vraag hoe geesteswetenschappers kunnen bijdragen aan het debat over klimaatverandering. ‘De uitkomsten van het onderzoek kunnen ook invloed hebben hoe wij hier met de berichtgeving omtrent klimaatverandering omgaan. Misschien leidt het wel tot culturele oplossingen die totaal anders zijn dan hoe wij het hier doen, maar die wel effectief zijn.’