Van Boetsja tot Darfur en van Re’im tot Gaza: op extreem massageweld volgt vaak een intense strijd tussen slachtoffers en daders om publieke sympathie in het buitenland. Voor overlevenden kan internationale zichtbaarheid een kwestie van leven of dood zijn. Persaandacht bevordert de kans op humanitaire hulp, diplomatieke bemiddeling en militaire steun. Omgekeerd kan een gebrek aan berichtgeving neerkomen op een vogelvrijverklaring. Zonder pottenkijkers hebben mensenrechtenschenders immers alle ruimte.

Die propagandastrijd om internationale compassie heeft een verrassend lange geschiedenis, zo laat historicus David de Boer zien in zijn nieuwe boek The early modern Dutch press in an age of religious persecution. Al in de zeventiende eeuw deden slachtoffers van massaal geweld verwoede pogingen om over de grens aandacht voor hun lot te vragen. Daarbij richtten ze zich vooral op de Nederlandse Republiek, hét centrum van de vroegmoderne nieuwswereld.

De Boer laat zien hoe kranten en pamfletten vier eeuwen geleden voor het eerst het lijden van verre vreemden de huiskamer, straat en kroeg inbrachten. Diep begaan met hun lot begonnen Nederlanders hierop massaal geld in te zamelen voor vluchtelingen, biddagen te organiseren voor onderdrukte protestanten en protestbrieven te sturen naar buitenlandse vorsten die joden vervolgden. Maar identificatie met buitenlands leed kon ook polariseren. Zo hielden Amsterdamse calvinisten hun katholieke buren verantwoordelijk voor oplaaiend religieus geweld in Frankrijk. En in Leiden ontaardde onenigheid over een bloedbad in Italië tot straatgevechten.

Door deze nieuwe uitingen van solidariteit in kaart te brengen onderzoekt De Boer de wortels van onze humanitaire cultuur, die samenlevingen tot op de dag van vandaag zowel verbindt als tot op het bot verdeelt.