Jelle Zuidema in NRC over AI die dingen ‘snapt’ zonder voorbeeld

Dagblad NRC schrijft dat neurale netwerken dankzij een nieuwe methode systematisch kunnen leren denken, net als wij mensen. Dat zou onder meer betekenen dat AI modellen die gebruik maken van deze techniek minder data / voorbeelden nodig hebben. Jelle Zuidema (UvA-ILLC) geeft commentaar.

Mirjam de Bruin-Hoegée bij C2W over zenuwgassen detecteren mbv oude bloedvlekken

Zelfs na drie maanden kun je nog biomarkers van zenuwgassen aantreffen in opgedroogde bloedvlekken, zo toont onderzoek van onder meer Mirjam de Bruin-Hoegée (UvA-HIMS & TNO) aan. Vakblad C2W sprak met haar over dit onderzoek, dat verder aantoont dat je in de bloedvlekken een grotere verscheidenheid aan stoffen kunt aantonen dan tot nu toe werd gedacht.

C2W over de ERC Synergy Grant voor Joost Reek

Vakblad C2W heeft een nieuwsbericht met een korte beschrijving van de vier ERC Synergy Grants die zijn toegekend aan projecten waarvan een Nederlandse chemicus een van de hoofdonderzoekers is. Een van de projecten is het Cat4Can Center, een project waarbinnen Joost Reek (UvA-HIMS) samen met Alexander Kros (Universiteit Leiden) en Leila Akkari (Nederlands Kanker Intstituut/Oncode Instituut) katalysatoren gaat ontwerpen waarmee uit niet-toxische pro-drugs in tumorcellen de uiteindelijke chemotherapie wordt gevormd. Het consortium richt zich daarbij op glioblastoom, een vooralsnog ongeneeslijke hersentumor, en ontvangt €10,6 miljoen.

Zorgkrant en GGZ nieuws over het promotieonderzoek van Lin Zhang naar suïcide

Voor haar promotieonderzoek keek Lin Zhang (SILS) naar moleculaire veranderingen in het brein van mensen die suïcide plegen of dit overwegen. Vakmedia Zorgkrant en GGZ Nieuws berichten over de nieuwe inzichten die dit opleverde.

Hans Linssen in Folia over het trekgedrag van de kleine zwaan

Onderzoek van Hans Linssen (UvA-IBED) en collega’s laat zien dat de kleine zwaan dankzij klimaatverandering steeds noordelijker overwintert. Universiteitsblad Folia sprak met hem over het onderzoek.

Frank Takken op Radio1 over bananenplanten beschermen tegen een beruchte schimmel

Frank Takken (UvA-SILS) en zijn collega’s ontdekten welk “achterdeurtje” in de cel de berichte schimmel fusarium gebruikt om bananenplanten binnen te dringen. Ze weten nu ook hoe ze dat “deurtje” kunnen dichtdoen zodat dit niet meer kan. Dat zou een belangrijke stap betekenen in de strijd tegen de verwelkingsziekte die de wereldwijde bananenproductie bedreigt en de productie van tientallen andere gewassen zwaar belemmert. Takken vertelt erover in het programma Kennis en co op NPO Radio1; de uitzending is ook als podcast terug te luisteren.

Petter Törnberg in New Scientist (UK) over hoe je politieke polarisatie op social media kan verminderen

Hoe kun je polarisatie op social media verminderen, zodat deze media minder toxisch worden? Petter Törnberg (UvA-ILLC) en collega’s besloten dit te testen met behulp van 500 chatsbots die zij virtuele persona meegaven, inclusief oa duidelijke politieke voorkeuren, en deze bots met elkaar te laten interacteren in een omgeving a la Twitter / X. De test laat zien dat een aanpassing van het algoritme op een dergelijk sociaal medium polarisatie kan verminderen. De Britse versie van New Scientist schrijft over dit onderzoek.

BNR Nieuwsradio en Scientias over het bewijs voor extreem snelle radioflitsen

BNR Nieuwsradio heeft een kort item over het onderzoek van Mark Snelders (UvA-API), waarbij hij en collega’s in telescopisch archiefmateriaal bewijs vonden voor het bestaan van ultrasnelle radioflitsen. Deze extreem korte flitsen van radiogolven, die mogelijk worden uitgezonden door magnetische neutronensterren, duren slechts een miljoenste van een seconde. Ook het populairwetenschappelijke Scientias bericht over deze ontdekking.

Rotem Zilber in NRC over onderzoek naar biodiversiteit in de Amsterdamse waterleidingduinen

Vanuit het landelijke initiatief Arise onderzoeken biologen van UvA-IBED hoe het staat met de biodoiversiteit in de Amsterdamse Waterleidingduinen. NRC nam met locatiebeheerder Rotem Zilber (IBED) een kijkje ter plaatse. Recent zijn  onder meer zo’n 65 wildcamera’s geplaatst in het gebied die volautomatisch zoogdieren fotograveren.

Lin Zhang bij GGZ Totaal over haar promotieonderzoek naar zelfmoord en het menselijk brein

Wat verandert er in de hersenen van mensen die zelfmoord plegen of willen plegen? Promovendus Lin Zhang (UvA-SILS) onderzocht op moleculair niveau welk proces er in ons brein afspeelt bij zelfmoord. Vakmedium GGZ Totaal nam het bericht over haar promotieonderzoek over.

Viktoria Turkina en Saer Samanipour in Folia over alledaagse blootstelling aan chemicaliën

Slechts twee procent van de chemicaliën waaraan mensen dagelijks zijn blootgesteld is bekend, schatten UvA-chemici waaronder Viktoria Turkina en Saer Samanipour (beide HIMS). In universiteitskrant Folia betogen de twee dat dit gebrek aan kennis een is gevaar voor de volksgezondheid.

Internationale aandacht voor houting-onderzoek van Rob Kroes 

Een persbericht over onderzoek dat aantoont dat de uitgestorven gewaande noordzeehouting nog springlevend is, is opgepakt door diverse internationale media. Rob Kroes (UvA-IBED) geeft in de berichten uitleg hoe hij en zijn collega’s via DNA uit in musea bewaarde noordzeehoutingen ontdekten dat de soort genetisch gelijk is aan de nog levende grote marene. Een bloemlezing.  

Gerard Oostermeijer in De Volkskrant over het met uitsterven bedreigde rozenkransje 

De Volkskrant heeft een achtergrondartikel over het uitsterven van dier- en plantensoorten door toedoen van de mens. Zij spraken hiervoor met 5 biologen die allemaal proberen een soort die uit Nederland dreigt te verdwijnen te redden. Een van het is Gerard Oostermeijer (UvA-IBED), die zich inzet voor een plantensoort genaamd rozenkransje.  

Jasper van Wezel en Lotte Mertens in Scientific American over quantumfysica 

Quantumfysica is niet zo vreemd als je misschien denkt, betogen Jasper van Wezel en Lotte Mertens (beide UvA-IoP) samen met UvA-alumnus Jans Henke in een opiniestuk in Scientific American. Het is juist nóg vreemder, aldus de fysici.  

Erik van Heumen in BNR podcast De Technoloog over quantummaterialen 

Erik van Heumen (UvA-IoP) doet onderzoek aan quantummaterialen. Deze week mocht hij hierover vertellen in de podcast De Technoloog van BNR nieuwsradio. Hoe zit het bijvoorbeeld nu met het nieuws rondom een materiaal dat supergeleidend zou zijn bij kamertemperatuur? En hoe helpt de zoektocht naar quantummaterialen voor de ontwikkeling van de quantumcomputer? 

Franciska de Vries in televisieprogramma Govert naar de kern van de aarde

In aflevering vijf van het populairwetenschappelijke televisieprogramma Govert naar de kern van de aarde staat de ‘levende planeet’ centraal. Govert Schilling gaat hierbij in op het ontstaan van het leven op aarde. Een van de wetenschappers waarmee hij spreekt is Franciska de Vries (UvA-IBED). De cameraploeg ging lang bij een veldexperiment van De Vries op de Veluwe, waar zij en haar team onderzoek doen naar hoeveel CO2 de vegetatie ter plaatse opneemt uit de lucht, wat de vegetatie (en het bodemleven ter plaatse) weer uitstoot en hoe dit alles beïnvloed wordt door droogte. De Vries legt ook uit hoe dankzij planten er een vruchtbare, organische bodemlaag is ontstaan op de aardkorst. De uitzending is terug te zien via NPO Start; het deel met De Vries begint op ongeveer 32:00.

Jelle Zuidema bij De Correspondent over AI uitlegbaar maken

Hoe komen AI systemen tot een bepaald resultaat? Dat is door het zelflerende karakter van de technologie ook voor de makers ervan vaak onduidelijk. Jelle Zuidema (UvA-ILLC) vertelt bij De Correspondent over zijn onderzoek naar het uitlegbaar maken van AI. Oftewel, hoe kun je reconstrueren waarop het systeem z’n regels en keuzes baseert? Volgens hem is dit een van de dringendste AI-vraagstukken van het moment.

Piet Verdonschot in regionale dagbladen over knutten en de verspreiding blauwtong

Er heerst een uitbraak van het gevreesde blauwtongvirus in Nederland. Dit virus, dat zorgt voor massale sterfte van vee, wordt niet verspreid door ‘gewone’ steekmuggen maar door knutten. In de regionale dagbladen die vallen onder de AD groep, waaronder De Gelderlander en het Brabants Dagblad, geeft Piet Verdonschot (UvA-IBED & WUR) uitleg over deze kleine stekende insecten.

Maja Bradarić in Trouw over windmolenparken stilleggen ahv  de vogelradar

Dit voorjaar werden voor het eerst windmolenparken in de Noordzee stilgelegd op basis van voorspellingen aan hand van de vogelradar. Met deze radar en de bijbehorende modellen kan worden voorspeld wanneer er grote groepen trekvogels langs een windmolenpark zullen trekken, en kunnen de molens dus tijdelijk stil gezet worden om botsingen van de vogels met draaiende molens te voorkomen. Dagblad Trouw heeft nu opnieuw een artikel hierover en voorspelt dat ook deze herfst windmolenparken tijdelijk stil gelegd zullen worden. Maja Bradarić, die promoveerde op gebruik van de vogelradar voor Noordzee-windparken, geeft toelichting.

Franciska de Vries in BBC podcast Bacteria: the tiny giants

De BBC heeft op het moment een wekelijkse podcast over de wondere wereld van bacteriën. In aflevering 3, ‘Our interconnected planet’, is Franciska de Vries (UvA-IBED) te gast. Zij komt vrijwel in het begin van de uitzending aan het woord over onder meer het ontstaan van bacterieel leven op aarde.

Theo Gevers bij RTL Nieuws over deepfakes 

RTL Nieuws heeft op de website een artikel met vier vragen & antwoorden rondom deepfake technologie. Theo Gevers (UvA-IvI) geeft antwoord op de vraag of we AI ook kunnen inzetten om deepfakes juist te herkennen.