Na het streekvervoerpersoneel legden ook de NS-medewerkers vorige week hun werk neer in een ‘estafettestaking’. Ook bij KLM en Heineken was het eerder dit jaar raak. Het staken lijkt populair in Nederland. Is het besmettelijk? Zit staken in de Nederlandse volksaard? En is het effectief? Arbeidsjuristen van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid geven antwoord. 

‘Staken behoorlijk effectief’

Hanneke Bennaars (Arbeidsrecht) voorspelt in de Telegraaf dat het staken ook naar andere sectoren zal overslaan. De ‘estafettestaking’ leverde het NS-personeel gemiddeld een loonsverhoging op van bijna tien procent. ‘De stakingen zijn behoorlijk effectief gebleken, dus in andere sectoren zal men dat ook gaan proberen', aldus Bennaars. 

‘Ingrediënten aanwezig voor een stakingsgolf’

Het is niet ongebruikelijk dat stakingen overslaan van bedrijf naar bedrijf en van sector naar sector, zegt hoogleraar Arbeidsrecht Agnes Akkerman in tv-programma Atlas. Op dit moment gebeurt dat volgens haar nog niet massaal, maar ze ziet wel dat er een aantal ingrediënten aanwezig zijn voor een stakingsgolf: de hoge inflatie en de achtergebleven loonstijging. ‘Het leven wordt duurder en daar hebben alle werknemers mee te maken.’

Mensen komen eerder in actie voor het behoud van iets – in dit geval hun koopkracht – dan wanneer ze wat willen winnen, legt ze uit. Tegelijkertijd zijn werkgevers behoorlijk onzeker over hoeveel ze zich kunnen permitteren, waardoor eisen niet snel worden ingewilligd. De spandoeken verdwijnen voorlopig nog niet in de kast, verwacht Akkermans.

‘We willen geen ruzie met de baas’

Maar de onvrede bij werknemers gaat over meer dan alleen de lonen, benadrukt Evert Verhulp, hoogleraar Arbeidsrecht in het radioprogramma Met het Oog op Morgen. 'De krapte op de arbeidsmarkt zorgt voor een hoge werkdruk en dat leidt vaak tot meer ‘actiebereidheid’.'

Toch moet er over het algemeen heel wat gebeuren voordat Nederlanders hun werk neerleggen. 'Nederland is een slecht stakingsland', ziet Verhulp. Het zit misschien wel niet in onze volksaard. 'We vinden staken vervelend en we willen geen ruzie met de baas. Nederlanders zijn een beetje bangig'. In Frankrijk wordt bijvoorbeeld zeven keer zoveel gestaakt als hier, merkt hij op.