Van fundamentele deeltjes tot de kosmos

Waaruit bestaan ruimte, tijd en materie? Kunnen wij de duizelingwekkende variëteit van eigenschappen snappen die opduiken als er lego wordt gespeeld met miljarden elementaire deeltjes, atomen, moleculen of stukjes van materialen? Deze vragen behoren tot de meest fundamentele, en de wetenschappers die ze stellen werken op het terrein van emergentie.

Het nieuw op te richten consortium wil emergentie begrijpen op alle lengte-schalen: van de aller-allerkleinste tot de kosmisch grootste. Het doel is om de algemene wetten voor emergentie te ontdekken, opgeschreven in de taal van de wiskunde. Deze ontdekkingsreis door zestig ordes van grootte maken de wetenschappers samen met citizen-scientists, kunstenaars, scholieren, en koele cocktail-mixologen.

Het consortium zal vijf jaar bestaan en zal de financiering gebruiken om door heel Nederland 16 promovendi en 4 postdocs aan te stellen. Armas en UvA-IoP-natuurkundige Mark Golden vormen het team dat het consortium leidt. Het onderzoek zal zich richten op drie pijlers: wiskunde, quantumzwaartekracht en kosmologie, en materie, waarbij de laatste een gebied bestrijkt van neutronensterren via quantummaterialen tot levende materie. De activiteiten van het consortium omvatten ook een breed maatschappelijk programma met grootschalige Emergence Festivals, Science and Cocktails-evenementen, een kunst- en wetenschapssamenwerkingsprogramma en een citizen science gamingplatform voor emergentie. De inzichten uit de fundamentele onderzoeksactiviteiten zullen worden getest in een onderzoeksproject met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over opkomende sociale fenomenen. Een pilot PhD PAL (persoonlijk assistent van de docent)-programma geeft de promovendi door les te geven op middelbare scholen een eerste ervaring met het enthousiasmeren van schoolkinderen met hun kennis.

Onderzoek op Routes door Consortia

‘Emergence at all Scales’ is een van de negen consortia die financiering hebben ontvangen voor onderzoek binnen de programmalijn Onderzoek op Routes door Consortia (ORC) van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). In deze projecten werken onderzoekers samen met kennispartners en maatschappelijke organisaties. Dat zorgt voor een combinatie van veel verschillende expertises.

Met het consortium bouwt hoofdonderzoeker Jay Armas voort op zijn eerdere initiatieven rond het verschijnsel van emergentie, met name het Dutch Institute for Emergent Phenomena, dat met deze subsidie ​​op nationaal niveau zal worden gevestigd. Armas is ook bekend van de Science and Cocktails-evenementenreeks, die wetenschappelijke lezingen combineert met media, kunst en droogijscocktails voor een breed publiek. Emergence at all Scales past daarmee goed binnen de NWA-doelstellingen, en wil een ​​vergelijkbaar breed publiek bereiken en betrekken.

Naast het Institute of Physics van de Universiteit van Amsterdam, zijn de partners in Emergence at all Scales: Freudenthal-instituut, ICLON, IMC Weekendschool, Kyiv Academic University, New Scientist NL, AMOLF, NIKHEF, CBS, Radboud Universiteit Nijmegen, Rijksuniversiteit Groningen, Stichting InScience, Stichting Paradiso Amsterdam, Technische Universiteit Delft, Technische Universiteit Eindhoven, The Science and Cocktails Foundation (Denemarken), Universiteit Leiden, Universiteit Utrecht en de Vrije Universiteit Amsterdam.