Dr. Rick Quax van Computational Science Lab (CSL) van het Informatica Instituut, Dr. Aniko Korosi (Center for Neuroscience, Brain Plasticity Group) en Prof. Stanley Brul (Moleculaire Biologie & Microbiële Voedselveiligheid) van het Swammerdam Institute for Life Sciences van de Universiteit van Amsterdam behoren tot de aanvragers. De ZonMW Open Competitie is bedoeld voor zowel fundamenteel als toegepast onderzoek, en moedigt samenwerking aan tussen verschillende wetenschappelijke disciplines en sectoren. Samen met Erasmus MC Rotterdam en Amsterdam UMC zullen zij de komende jaren interdisciplinair aan dit project werken.

Dit project heeft als doel de rol van het darmmicrobioom bij depressie bloot te leggen en nieuwe behandelingen te ontwikkelen.

Depressieve stoornissen blijven een van de belangrijkste oorzaken van invaliditeit, vroegtijdige sterfte en economische ongelijkheid wereldwijd. Heden ten dage beschikbare behandelingsopties blijken vaak suboptimaal te zijn, wat de dringende behoefte aan effectievere interventies benadrukt. Een veelbelovende nieuwe ontwikkeling is het opkomende belang van het darmmicrobioom – de complexe gemeenschap van microben die in het menselijke spijsverteringssysteem leeft.

Darmmicrobioom en depressie

Onderzoek heeft al aangetoond dat er een sterke en reproduceerbare link bestaat tussen darmmicrobioom en depressie, wat suggereert dat deze microbiele gemeenschap een belangrijke rol zou kunnen spelen bij het ontstaan en de voortgang van de aandoening. Dit veelbelovende verband vormt de basis voor een nieuw project dat innovatieve interventiestrategieën gaat verkennen die mogelijk depressie kunnen 'verslaan' door in te spelen op het darmmicrobioom en de producten die het produceert.

Primaire doel

Het primaire doel van dit innovatieve project is het identificeren van bacteriële doelwitten die gebruikt zouden kunnen worden voor de diagnose, herstel of preventie van depressie. Dit werk is cruciaal omdat het de eerste stap markeert naar de ontwikkeling van nieuwe toepassingen voor de behandeling van deze stoornis. Een van de grootste uitdagingen op dit gebied is de huidige afhankelijkheid van dwarsdoorsnede- en correlatiestudies, die vaak worden uitgevoerd met kleine of onvoldoende krachtige steekproeven. Het nieuwe project streeft ernaar deze beperkingen te doorbreken door longitudinale studies uit te voeren met meerdere cohortgroepen, waarbij de temporele en causale relaties tussen depressie en het microbioom worden onderzocht. Ook worden etnische en geslachtsverschillen meegenomen om meer inclusieve en nauwkeurige resultaten te garanderen.

Een uniek aspect van dit project is de focus op de interacties tussen microbiele groepen en hun producten, in plaats van zich uitsluitend te richten op geïsoleerde associaties. Deze benadering belooft diepere inzichten te bieden in de complexe mechanismen die de link tussen darmgezondheid en mentale gezondheid verklaren. Bovendien zal het onderzoek veelbelovende bevindingen valideren via preklinische in vitro- en in vivo-modellen, waardoor het dichter bij toepassingen in de echte wereld komt.

Verwachte resultaat

Het verwachte resultaat van het project is de identificatie van potentiële pre- en probiotica die klinisch getest zouden kunnen worden als nieuwe behandelingen voor depressie. De bevindingen zouden aanzienlijke voordelen kunnen opleveren voor zowel academische onderzoekers als industriële partners in de voedsel- en farmaceutische sector, die geïnteresseerd zijn in de ontwikkeling van nieuwe en effectievere behandelingen voor depressie in een gebied waar de huidige opties ernstig tekortschieten.

Aanvragers en instituten

dr. Robert Kraaij, Erasmus MC, Internal Medicine, Rotterdam (main applicant),
dr. Anja Lok, dept. Psychiatry, Amsterdam UMC,
dr. Rick Quax, Computational Science Lab, University of Amsterdam,
prof. dr Stanley Brul, Swammerdam Institute for Life Sciences, University of Amsterdam,
dr. Aniko Korosi, Swammerdam Institute for Life Sciences, University of Amsterdam.