Algemeen directeur van SEO en hoogleraar aan de UvA Amsterdam School of Economics Bas ter Weel vertelt wat het onderzoeksbureau doet en waarom dat belangrijk is voor de samenleving.

Een stukje geschiedenis

In 1949 richtten economen van de UvA SEO Economisch Onderzoek op. Het is daarmee één van de oudste economische onderzoeksbureaus van Nederland. Het onderzoeksbureau is in het begin gestart om de gemeente Amsterdam te helpen om de economie op te bouwen na de Tweede Wereldoorlog. ‘In de jaren 90 werd SEO een zelfstandige stichting. We zijn nu nog steeds sterk verbonden met de UvA Amsterdam School of Economics. We werken bijvoorbeeld samen aan onderzoeks- en promotietrajecten’.

‘Tegenwoordig doen we veel meer dan onderzoek voor gemeente Amsterdam. In 75 jaar zijn we uitgegroeid tot een onderzoeksbureau dat wereldwijd onderzoek doet’, vertelt Ter Weel.

Wat doet SEO?

SEO doet empirisch onderzoek. Dat is een manier van onderzoeken waarbij je gegevens verzamelt door te kijken naar wat je in de praktijk kunt zien of meten. ‘Je koopt bij ons geen uitkomst, maar onafhankelijk onderzoek’, zegt Ter Weel. Zo is de uitkomst van het onderzoek altijd betrouwbaar.

Suikertaks

De onderzoeken van SEO worden vaak gebruikt door de overheid. Zo onderzoekt het bureau bijvoorbeeld hoe goed een subsidie of een belasting echt werkt. De overheid wilde mensen helpen om meer groente en fruit te eten en minder suiker. Dit wilde ze doen door groente en fruit een lagere btw te geven. SEO kreeg toen de vraag om te onderzoeken of dat zou werken. ‘Wat bleek, een lagere btw deed er bijna niet toe. Dat viel bij sommige mensen wel rauw op het dak, want die dachten dat mensen meer zouden gaan kopen als de prijs lager werd. Uit hetzelfde onderzoek komt naar voren dat een hogere belasting voor producten met suiker beter werkt om gezonder eten te promoten’, zegt Ter Weel.

Op basis van het onderzoek van SEO kon de overheid een goed onderbouwde beslissing maken. Zo heeft het bureau nog veel meer onderzoeken gedaan die de overheid helpen om goede keuzes te maken en de maatschappij een stukje beter maken.

Kansenatlas

In 2021 ontwikkelde SEO de kansenatlas. De kansenatlas laat zien hoe inwoners van verschillende gemeenten in Nederland kansen krijgen om uit de armoede te komen. Ook helpt de atlas wethouders en beleidsmakers te zien welke problemen het belangrijkst zijn in hun gemeente. Daarnaast zien ze welke gemeenten met dezelfde problemen worstelen. Op die manier helpt het gemeenten beleid te maken dat kinderen gelijke kansen geeft.

Goede keuzes maken

Niet alleen de overheid en het bedrijfsleven hebben wat aan de onderzoeken van SEO. Al 25 jaar doet het bureau onderzoek naar studies en werkgelegenheid. ‘Wat zijn je kansen op een baan met een specifieke studie? Dat onderzoeken we voor studenten, van mbo tot wo. We kijken bijvoorbeeld hoe snel afgestudeerden een baan krijgen en hoe hun salaris zich ontwikkelt over een periode van 10 jaar. Zo helpen we jongeren met het maken van een studiekeuze. We bieden hen inzicht in de arbeidsvooruitzichten na het afronden van een bepaalde opleiding’, zegt Ter Weel.

Ter Weel noemt het onderzoek naar studie en werkgelegenheid een van de belangrijkste onderzoeken die SEO doet: ‘Je helpt jongeren om een goede keuze te maken. We krijgen ook regelmatig feedback van ouders die zeggen: “door jullie onderzoek heeft mijn kind een keuze gemaakt die beter bij hem of haar past”.’

Onderzoek helpt focus aanbrengen

Volgens Ter Weel staat het publieke debat steeds meer los van de feiten. ‘Terwijl die nu belangrijker zijn dan ooit’, zegt hij. Het onderzoek van SEO helpt de feiten op tafel te krijgen en focus aan te brengen. ‘Waar hebben we het over en hoe groot is dit onderwerp eigenlijk? Dat helpt ons ook in de veranderingen waar we nu voor staan. Het onderzoek ondersteunt bijvoorbeeld bij de verduurzaming, het digitaal maken van de samenleving en de druk op de zorg. We kunnen nu eenmaal niet alles tegelijk. Als we ervoor willen zorgen dat we alle doelen op die thema’s halen, dan moeten we investeren. Dat moet je wel in een bepaalde volgorde en met een bepaalde mate doen. Economisch onderzoek helpt bij het bepalen van wat er eerst moet’.