Hij moest het doen met een online Zoom-applaus, maar dat mocht de pret niet drukken voor René Smits, hoogleraar Recht van de Economische en Monetaire Unie. Hij is ‘diep onder de indruk’ van zijn benoeming tot FdR Docent van het Jaar. Na de bekendmaking kreeg hij van de faculteit bloemen aan huis bezorgd, en hij deelde dit moment meteen met zijn studenten op Canvas. Het is tekenend voor Smits, die het contact met studenten het mooiste vindt van doceren. ‘Ik leer elke keer weer van hun vragen.’

Gefeliciteerd met de benoeming tot Docent van het Jaar! 

‘Dank, ik ben er nog steeds een beetje beduusd van. Ik wist wel dat ik tot de genomineerden behoorde, maar die eer moest ik delen met bijna vijfhonderd anderen op de hele UvA. Ik vind het een heel mooie erkenning. Drie jaar geleden werd het keuzevak Recht van de Economische en Monetaire Unie bij de reorganisatie van de faculteit afgeschaft vanwege te weinig studenten. Sindsdien doceer ik bij de master Law & Finance het vak Institutionele aspecten van bankentoezicht en monetair beleid. Het is geweldig dat deze “doorstart” nu wordt beloond met deze prijs.’ 

Studenten noemen je colleges zeer leerzaam.

‘Ik begin colleges en werkgroepen altijd met stilte. Als de zaal stil is, verleng ik die rust voordat ik begin te praten: in zo’n wat ongemakkelijke minuut kunnen we allemaal de alledaagse dingen loslaten en focussen. Ik vind het belangrijk en leerzaam om de actualiteit bij de colleges te betrekken. Ik zit zelf dicht bij het vuur als plaatsvervangend lid van een beoordelingspanel voor de toezichtbesluiten van de Europese Centrale Bank. Soms zijn er heel spannende ontwikkelingen, zoals de Duitse kritiek op het opkoopprogramma van de ECB in een rechterlijke uitspraak die het Europese Hof bruuskeert. Die actuele kennis, en mijn visie daarop, vind ik belangrijk voor studenten omdat het ze kan inspireren en omdat ze zo begrijpen hoe ik mijn gedachten vorm.’

Je wordt ook erg creatief genoemd … 

‘Ja, speels omgaan met de vorm helpt ook! In een gekke inval zei ik dit jaar dat de korte presentaties over arresten van het Europese Hof die studenten in de werkgroepen moeten geven, mochten beginnen met een gedicht. Hierop kwamen ze stuk voor stuk met mooie rijmende samenvattingen van de stof aan het begin van de presentaties.’ 

Lukt het je om elke student te motiveren? 

‘Studenten Law & Finance hebben heel bewust voor deze master gekozen, dat maakt ze al intrinsiek gemotiveerd. Voor mijn studenten die kozen voor recht van de EMU in het verleden gold dat ook. Maar er zijn altijd studenten bij wie ik een bepaalde weerstand voel, op de stof of op de opdrachten. Ik ga dan met deze studenten in gesprek, ik luister naar ze. Dan is het misschien nodig om een lastig concept anders uit te leggen of te onderzoeken waar het ongemak vandaan komt. Soms komen studenten erachter dat het vak niet helemaal bij hun interesses past, het is goed als dat boven water komt. Ik vind het mijn taak als docent om ervoor te zorgen dat de interactie met de studenten goed is.’

‘Hij is meegaand en heeft begrip voor imperfectie’, aldus een student. 

‘Ik nodig de studenten altijd uit tot vragen stellen en tot weerwoord. Ik zeg altijd: er zijn geen domme vragen, durf ze gewoon te stellen. Bij toetsen leg ik de nadruk op hun vermogen tot redeneren: wat vindt de student van een rechterlijke uitspraak of een geldende regel?  Ook geef ik altijd een breder perspectief: recht is maar één van de benaderingen van de werkelijkheid en in alle interactie zijn we sterk afhankelijk van de taal die we hanteren: woordgebruik en de connotatie die termen oproepen, vooral in verschillende talen, beïnvloeden onze kijk op de wereld. Van veronderstellingen die ten grondslag liggen aan ons woordgebruik en wereldbeeld mogen we ons bewust worden. Hier speelt denk ik mijn sociologie studie, die ik naast de rechtenstudie deed, door.’

Over enkele maanden ga je met emeritaat. Wat ga je het meeste missen? 

‘Het contact met studenten. Ik vind de interactie met hen erg inspirerend. Ik leer elke keer weer van hun vragen en interesses en hun weerwoord. In deze tijden van corona heb ik weer een heel ander contact, maar niet minder waardevol. Studenten probeer ik op afstand zo goed mogelijk te begeleiden en hen moed in te spreken. Ik ga gelukkig niet helemaal stoppen met lesgeven, ik wil zeker nog volgend jaar betrokken blijven bij het onderwijs in de master Law & Finance en ook wil ik buiten Nederland actief blijven, bijvoorbeeld aan de universiteit van Bologna. Deze verkiezing voelt voor mij als het mooiste wat een docent kan overkomen.’ 

Over René Smits

René Smits is sinds 2000 deeltijdhoogleraar (0,1 fte) Recht van de Economische en Monetaire Unie (EMU) aan de FdR. Eerder werkte hij jarenlang (1989-2001) bij De Nederlandsche Bank N.V. (DNB, De Nederlandsche Bank) in Amsterdam, de laatste twaalf jaar als general counsel. 

Van 2001 tot begin 2014 werkte hij bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), en diens opvolger ACM (Autoriteit Consument & Markt) in verschillende functies.

In september 2013 werd René Smits aangesteld als assessor bij het Mededingingscollege van de Belgische Mededingingsautoriteit. In september 2014 benoemde de Raad van bestuur van de ECB hem tot plaatsvervangend lid van de Administratieve Raad van Toetsing (ABoR), een onafhankelijk beoordelingspanel voor de toezichtsbesluiten van de ECB.