In de Verenigde Staten veranderde de invulling van ‘sociale gelijkheid’ de afgelopen jaren enorm. Sociale gelijkheid betekent dat alle mensen in een samenleving gelijke rechten, kansen en behandeling krijgen, ongeacht hun afkomst, geslacht, geloof, leeftijd of andere verschillen. Democraten benadrukken hierbij diversiteit en gelijke kansen voor alle bevolkingsgroepen. Republikeinen richten zich vaak juist op individuele vrijheid en traditionele waarden als autoriteit en religie.

Twee partijen, twee werelden

Hoe komt het dat deze kloof tussen Democraten en Republikeinen steeds groter wordt? Doordat kenmerken zoals ras, religie, woonplek en sociale klasse steeds meer bij een specifieke partij gaan horen, legt Chiara Vargiu uit. Vargiu doet een postdoc in Politieke Communicatie en Journalistiek. ‘Hierdoor ontstaan twee politieke kampen die binnen hun eigen groep veel overeenkomsten hebben, maar juist sterk verschillen van de andere groep. Democraten krijgen vooral steun van mensen in steden, met een diverse achtergrond en zonder uitgesproken religie. Republikeinen worden vooral gesteund door mensen op het platteland, die vaak wit en christelijk zijn.’

Drie redenen waarom verdeeldheid gevaarlijk is

De groeiende verdeling tussen de twee partijen is een gevaar voor de democratie. Vargiu geeft drie redenen:

•            Weinig gedeelde identiteit tussen groepen

• Zorgt voor extremere politieke opvattingen

•            Politieke keuzes worden persoonlijk

Dit zorgt voor een ‘wij versus zij’-gevoel. Binnen de Amerikaanse overheid wordt het voeren van een open debat of het vinden van een middenweg hierdoor steeds moeilijker.

Hoe Trumps stijl de Republikeinse Partij veranderde

Ook binnen de Republikeinse Partij groeit de verdeeldheid. Dit komt bijvoorbeeld door de politieke stijl van Donald Trump, vertelt Vargiu. ‘Trump richt zich vooral op nationale trots, economische vrijheid en het behoud van tradities. Hij doet ophitsende uitspraken over immigranten en maakt grappen over zijn eigen juridische veroordelingen.’

Sommige Republikeinen steunen zijn aanpak, maar lang niet allemaal. ‘Tijdens de voorverkiezingen in 2016 steunden veel partijleiders kandidaten als Marco Rubio en Ted Cruz, omdat zij afstand hielden van Trumps populistische en controversiële werkwijze. Paul Ryan, voormalig voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, uitte regelmatig kritiek op Trump. Hij vond dat Trump zich niet hield aan de regels van de democratie en belangrijke instellingen beschadigde.’

Toch bleek Trumps populistische aanpak succesvol. Door zijn verkiezingswinst richt de partij zich nog meer op een zeer trouwe groep kiezers. Samenwerken met democraten lijkt lastig, omdat onderwerpen als immigratie en sociale gelijkheid nog gevoeliger zijn geworden. De diepe verdeeldheid in Amerika raakt niet alleen de politiek, maar bedreigt de basis van democratische samenwerking – een onderwerp dat vraagt om verdieping en discussie tijdens het evenement.