Aanvallen van politieke tegenstander

Het aanvallen van je politieke tegenstander in plaats van de focus leggen op je eigen standpunten. Dat is negatieve campagnevoering. Politici bekritiseren tegenstanders op de inhoud van hun standpunten of op de persoon zelf. Werkt deze strategie in de VS?

Wij versus hen

Alessandro Nai, universitair hoofddocent politieke communicatie, doet onderzoek naar de gevolgen van negatieve campagnevoering. ‘Negatieve campagnes zijn in de Verenigde Staten ontstaan. Daar zijn maar twee grote partijen die het tegen elkaar opnemen. Met een negatieve campagne creëer je een negatief beeld van de ander: wij versus hen. Door de ander neer te halen, vergroot je je eigen kans op succes.’

Gijs Schumacher, directeur van het Hot Politics Lab, ziet ook dat negatieve campagnes een prominente rol spelen tijdens de Amerikaanse verkiezingen. Hij legt uit waarom het succesvol kan zijn: ‘Op sociale media hebben negatief geformuleerde tweets of posts een groter bereik. Politici merken dat berichten met negatieve emoties als angst, woede of walging vaker gedeeld worden en meer likes krijgen.’

Comrade Kamala

Nai ziet dat de huidige Amerikaanse verkiezingscampagnes geen uitzondering zijn. ‘Toen Biden nog kandidaat was, schilderde hij Trump af als een gevaar voor de democratie. Dit sloeg niet echt aan, ook door Bidens zwakke mediaoptredens. Kamala Harris is succesvol met een andere strategie: Trump neerzetten als een rare man. Op sociale media zie je veel grappen over Trumps gedrag.’

Donald Trump gebruikt twee soorten negatieve campagnes. ‘Eén manier is de politieke aanval, waarbij Trump Harris neerzet als extreemlinks. Hij noemt haar gekscherend “Comrade Kamala” om haar in verband te brengen met het communisme. Een andere methode is het verkeerd uitspreken van de naam Kamala Harris, waardoor Trump probeert zijn politieke tegenstander weg te zetten als onbelangrijk.

Oppositiepartij altijd negatiever

‘Het verschil tussen Harris en Trump zit ook in hun politieke positie,’ vult Schumacher aan. De afgelopen periode was democraat Joe Biden aan de macht. Daardoor is  Trump als republikein de oppositiekandidaat in deze verkiezingen. ‘Oppositiekandidaten gebruiken altijd een negatievere toon dan politici van de zittende regering. Trump uit kritiek op wat Biden de afgelopen vier jaar heeft gedaan, terwijl Harris dit beleid verdedigt. Zij gebruikt hierbij positieve emoties: ze is vrolijk en glimlacht veel.’

Positiviteit wordt gewaardeerd

Kamala Harris lijkt goed aan te voelen wat de kiezers daadwerkelijk willen zien, blijkt uit nieuw onderzoek van Gijs Schumacher en anderen. De onderzoekers toonden mensen uit de VS, Nederland, Polen en Griekenland posters van verschillende politici zien met de vraag op welke kandidaat ze zouden stemmen. Op deze posters waren de glimlach, fronsende wenkbrauwen en slogan van de kandidaten bewerkt. Daaruit bleek dat kiezers liever stemmen op een positieve politicus. ‘Als je deze uitkomst vergelijkt met de negatieve campagnes in de Amerikaanse verkiezingen, lijkt er een mismatch te zijn tussen wat politici ons vertellen en wat de kiezers willen horen.’

Negatieve spiraal in de politiek

Waarom blijven de presidentskandidaten dan negatieve campagnes voeren? Alessandro Nai legt uit dat politici bang zijn om zelf aangevallen te worden. ‘Als je niet reageert, kom je zwak over. Dat is slecht voor je politieke carrière.’

‘Een gevaarlijke ontwikkeling, omdat hoe meer kiezers worden blootgesteld aan negativiteit, hoe minder politiek betrokken ze raken. Als alle politici slecht lijken, waarom zou je dan gaan stemmen?’

Ander onderzoek laat zien dat er meer zorgwekkende gevolgen zijn. ‘Politieke aanvallen zorgen voor een grotere verdeling in de maatschappij. Groepen zijn het niet langer oneens met elkaar, maar haten de ander door ophitsende campagnes. Het kan kiezers aanzetten tot fysieke confrontaties,’ aldus Nai.

Angst activeert

Het gebruik van negatieve emoties door politici kan ook positieve gevolgen hebben, geeft Schumacher aan. ‘Angst motiveert mensen om actief op zoek te gaan naar meer informatie. Een positief effect in het geval van een ernstige dreiging, maar gevaarlijk wanneer het probleem niet zo erg is als door de politicus wordt geschetst.’