Dr. Shuang Su heeft zes jaar lang onderzoek gedaan naar problematisch smartphonegebruik onder jongeren. Maar wat is dat precies, problematisch smartphonegebruik? ‘Als je dagelijks functioneren er actief onder lijdt.’, antwoordt Su. ‘Om een voorbeeld te geven: een student vertelde me dat ze haar examens niet haalde doordat ze telkens afgeleid was door haar telefoon. Ook verstopten studenten zich stiekem in de badkamer met een smartphone, omdat hun familie boos werd als ze teveel op hun telefoon zaten.’

Lagere zelfcontrole, eenzaamheid of mentale problemen

Voor haar promotie onderzocht Su de invloed van drie factoren op problematisch smartphonegebruik onder jongeren: sociale competentie, online contact met leeftijdsgenoten en persoonlijk contact met leeftijdsgenoten. Hieruit bleek dat specifieke groepen meer kans hebben om problematisch smartphonegebruik te ontwikkelen. Uit andere studies bleek dat jongeren met lagere zelfcontrole, die eenzaamheid ervaren of met mentale problemen kampen maken meer kans om problemen rondom hun smartphonegebruik te ervaren. ‘Jongeren met mentale problemen gebruiken hun telefoon om missende behoeften te compenseren, maar je telefoon kan ook problemen verergeren. Zo kan je bij een zware depressie vaak slecht slapen, ook omdat je telefoon ’s nachts binnen handbereik is.’

Tips voor een gezonde schermtijd

Ook sprak Shuang Su voor haar onderzoek met 28 studenten over hun smartphonegebruik, de gevaren daarvan en hoe ze hiermee omgingen. Op basis van de ervaringen van studenten heeft Su de volgende tips voor een gezonde hoeveelheid schermtijd:

• Doe aan mindfulness (op je telefoon)

Eerdere studies lieten zien dat mindfulness helpt om problematisch smartphonegebruik tegen te gaan. ‘Meditatieoefeningen helpen je bewust bezig te zijn met je dagelijkse activiteiten en minder doelloos op je telefoon te scrollen. Je kunt hier ook een app voor gebruiken.’

• Maak je intentie duidelijk

Voordat je je mobiel pakt, vraag jezelf af wat je gaat doen op je telefoon. Houd het bij deze actie en zet eventueel een timer. ‘Als je een specifieke mail wilt beantwoorden, gebruik je mobiel alleen om te reageren op dat bericht.’

• Stel een reminder in als achtergrond

Een foto die je op je smartphonegebruik wijst als achtergrond is simpel maar effectief. ‘Een bekende vlogger liet een achtergrondfoto zien met de tekst ‘What are you going to do?’.

• Houd je schermtijd in de gaten

Check regelmatig bij de instellingen hoeveel tijd je per dag op je telefoon zit. ‘Veel respondenten schrokken zich rot van hun eigen schermtijd!’

• Vergelijk jezelf niet met anderen

Veel mensen denken dat ze hun smartphone net zoveel gebruiken als hun vrienden en dat het daarom wel goed zit. Sociale normen kunnen je perceptie van wat acceptabel is vertekenen. ‘Bedenk of je smartphonegebruik in lijn is met je eigen waarden en behoeften, in plaats van het te vergelijken met dat van anderen.’

Bekijk het positief

Hoewel Su oog heeft voor alle nadelen, pleit ze ook voor meer aandacht voor de positieve effecten van smartphones. ‘Veel onderzoek naar smartphonegebruik kijkt alleen naar de negatieve effecten, terwijl er ook veel positieve effecten zijn. Uit mijn onderzoek blijkt dat jongeren die actief sociale media gebruiken om berichten te sturen betere sociale vaardigheden ontwikkelen. Kijk naar de internationale studenten van de UvA. Zij zijn door hun smartphone in staat om te communiceren met vrienden en familie van thuis. Wanneer ze iemand ontmoeten op een feestje, zijn ze via sociale media in staat contact te houden en nieuwe vriendschappen te ontwikkelen.’

Gebalanceerd perspectief nodig voor toekomstig onderzoek

Toekomstig onderzoek moet zich focussen op digitaal welzijn: de balans tussen positieve en negatieve effecten van smartphones. ‘Dit gebalanceerde perspectief is cruciaal voor het ontwikkelen van effectieve tools om problematisch smartphonegebruik tegen te gaan. Wanneer je je telefoon helemaal niet meer gebruikt, ondervind je ook mentale problemen in de huidige maatschappij. Je moet de kwetsbare groep, met minder zelfcontrole of meer last van eenzaamheid, leren hoe ze hun smartphone juist in hun voordeel kunnen gebruiken. Coaching sessies kunnen helpen om vriendschappen te onderhouden, wat weer leidt tot meer zelfvertrouwen en meer succes in het maken van nieuwe vrienden.’