De ontwikkeling van basisvaardigheden

‘In deze leerstoel houden we ons bezig met de ontwikkeling van de basisvaardigheden technisch en begrijpend lezen, spellen, rekenen en de onderliggende vaardigheid mondelinge taal’, legt De Bree uit. Hiervoor wordt onderzoek gedaan naar het begrijpen van deze ontwikkeling. ‘Denk bijvoorbeeld aan het vlot en accuraat kunnen lezen van woorden. Welke cognitieve processen zijn nodig voor deze technische leesvaardigheid? En hoe zijn bijvoorbeeld motivatie en sociaal-emotionele processen van kind en professional betrokken bij het leren lezen?’

Wat is optimaal onderwijs?

Naast dit inzicht in de ontwikkeling van basisvaardigheden, wordt ook onderzocht hoe het onderwijs deze optimaal kan aanleren. ‘Welke instructie werkt bijvoorbeeld het beste voor het aanleren van die technische leesvaardigheid?’ Deze kennis wordt vervolgens gebruikt om het huidige onderwijs en preventieprogramma’s te evalueren. ‘Hoe effectief zijn bijvoorbeeld het programma Bouw! en het programma Klankkr8 voor kleuters? En, hoeveel methoden, kennis en kunde is er op school om het leesonderwijs vorm te geven?’

Welke zorg kunnen we het beste geven?

Tot slot kijkt de leerstoel naar de zorg die nodig is voor kinderen met ernstige en hardnekkige leerproblemen, zoals dyslexie, dyscalculie of taalontwikkelingsstoornis. ‘Hoe kunnen we deze problemen voorkomen en hoe stellen we ze vast? Hoe behandelen en ondersteunen we kinderen met deze leerproblemen het beste? Voor het vaststellen van een leerprobleem is het bijvoorbeeld belangrijk te weten of deze samenhangt met andere factoren als meertaligheid of gedragsproblemen. En bij de behandeling en ondersteuning is het belangrijk om te weten welke onderdelen effectief zijn.’

Van groot maatschappelijk belang

‘De maatschappelijke relevantie van deze leerstoel is groot’, stelt De Bree. Ze noemt ter illustratie de plannen van het ministerie van OCW om de basisvaardigheden van kinderen te verbeteren. ‘Kinderen moeten beter leren lezen, spellen en rekenen. Maar welke factoren spelen hierbij een rol en hoe pakken we dit kansrijk aan? De leerstoel biedt kennis die bij deze maatschappelijke uitdagingen kan helpen en recht doet aan de verschillende onderwijsbehoeften van leerlingen en ondersteuningsbehoeften van onderwijzers.’

Ook heeft de leerstoel alles te maken met de benadering van leerproblemen. ‘In de maatschappij en wetenschap vinden allerlei discussies plaats over hoe we naar stoornissen moeten kijken. Houden we vast aan een medisch model en diagnostiek van leerproblemen of is het tijd voor een ander perspectief? En zo ja, hoe garanderen we dan passende zorg voor de kinderen die dit het hardst nodig hebben?’

Een unieke én belangrijke combinatie

De Bree kijkt er naar uit om met haar team aan deze brede waaier van onderwerpen te werken. ‘Er zijn in Nederland weinig leerstoelen die zich op onderwijsleerproblemen richten. Maar basisvaardigheden bepalen in grote mate de verdere (schoolse) ontwikkeling van kinderen.’ De Bree noemt het uniek én belangrijk dat deze leerstoel deskundigheid op het gebied van basisvaardigheden en leerproblemen samen brengt met expertise op het gebied van motivatie en sociaal-emotionele processen. ‘Zo kunnen we complexe vraagstukken goed bestuderen.’

Ook kijkt De Bree ernaar uit om samen met andere onderzoeksgroepen bij onderwijs- en pedagogische wetenschappen te werken, bijvoorbeeld met preventieve zorg en ontwikkelingspsychopathologie, en met de Werkplaats Onderwijsonderzoek. En naar de samenwerking met onderwijszorginstanties. ‘Die samenwerking heeft een positieve impact op de beschikbare kennisbasis, het beleid en de onderwijszorgpraktijk.’

De leerstoel is 1 oktober van start gegaan.