Onderwijswetenschapper Lisa Gaikhorst weet uit onderzoek dat we juist ruimte moeten geven aan de taal die bij kinderen thuis wordt gesproken. ‘Leerlingen die een andere moedertaal hebben, moeten vaak meer moeite doen om mee te komen op school’, legt Gaikhorst uit. ‘Ze moeten namelijk kennis vergaren in een taal die ze nog niet eigen zijn en kunnen tegelijkertijd de talenten en vaardigheden die ze in hun eigen taal hebben opgedaan niet benutten.’   

Betere leerprestaties door een meertalige aanpak

Met collega’s en scholen ontwikkelde Gaikhorst een meertalige aanpak om onderwijsongelijkheid aan te pakken. In deze aanpak brengen ze in kaart hoe meertaligheid in de klas bijdraagt aan betere leerprestaties en hoe de motivatie en het welbevinden van meertalige kinderen wordt verbeterd. ‘Een goede beheersing van je moedertaal leert je ook de taalvaardigheid om een tweede taal beter te leren, in dit geval het Nederlands. Daarnaast blijken leerlingen die de ruimte krijgen om in hun moedertaal te spreken meer betrokken bij de lessen op school en hebben zij meer vertrouwen in hun eigen kunnen,’ legt Gaikhorst uit.

Gaikhorst ziet dat steeds meer scholen het idee van meertaligheid omarmen en onlangs besloot ook de gemeente Amsterdam meertaligheid actief op scholen te gaan stimuleren.

Misvattingen over meertaligheid

Misvattingen kunnen obstakels zijn om meertaligheid te omarmen. Zo denken mensen vaak dat leerkrachten en medeleerlingen dan ook alle talen moeten leren. ‘Maar dat is zeker niet de bedoeling’, legt Gaikhorst uit. ‘Het gaat erom dat je als school de thuistaal niet verbiedt, bijvoorbeeld wanneer kinderen met dezelfde thuistaal buiten spelen. Of dat leerlingen bij een project informatie mogen opzoeken in hun eigen taal. En je kunt denken aan een schoolbibliotheek met boeken in verschillende talen.’

Een andere vaak gehoorde angst is het ontstaan van groepjes en scheidslijnen tussen leerlingen. ‘Kinderen doen dit natuurlijk sowieso’, stelt Gaikhorst. ‘Als kind zoek je contact met kinderen bij wie je je thuis voelt en de thuistaal is daar een onderdeel van. Maar je kunt daar met kinderen heel goed afspraken over maken, bijvoorbeeld dat je overschakelt op het Nederlands als een klasgenoot bij je komt die jouw thuistaal niet spreekt. Dit zagen we in ons onderzoek ook gebeuren tussen leerkrachten en kinderen.’  

Een online praktijkboek voor scholen en leerkrachten

Ook al erkennen veel leerkrachten dat meertalige leerlingen ondersteuning nodig hebben om beter in de klas mee te kunnen doen, zij voelen zich vaak nog onzeker over hoe ze in deze ondersteuning kunnen voorzien. Vaak missen ze de kennis en tools en ontbreekt het ze aan inspirerende voorbeelden. Binnenkort publiceert de Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam een online praktijkboek waarin wetenschappelijke kennis en inspirerende voorbeelden op toegankelijke wijze worden gebundeld. Daarnaast is in september 2022 een praktijkpublicatie verschenen, waarin een concrete meertalige interventie 'Kans in Taal' wordt beschreven die leerkrachten in de klas kunnen gebruiken voor meertalig onderwijs. 

De WOA-projecten rondom meertaligheid deed Lisa Gaikhorst samen met collega-onderzoekers Haytske Zijlstra, Edda Veerman, Joana Duarte en Merlijn Karssen. Vanuit de scholen waren dit Dieneke Blikslager, Marjan Prent, Els de Boer en Marije van Roekel betrokken.