Als iemand extreem succes heeft denken we vaak dat die persoon ook extreme vaardigheden heeft. Maar hebben de grootverdieners en mensen met de meest prestigieuze banen inderdaad de slimste breinen? Sociologen Marc Keuschnigg (Linköping University in Zweden), Arnout van de Rijt (Universiteit Utrecht) en Thijs Bol (Universiteit van Amsterdam) onderzochten het verband tussen de intelligentie van mensen en hun baansucces en concluderen dat je op basis van intelligentie niet uit kunt leggen waarom de top het meest verdient.

Onderzoek onder Zweedse mannen

De sociologen richtten zich specifiek op Zweden omdat ze daar gebruik konden maken van een unieke dataset. In Zweden werd namelijk onder alle mannen die het leger ingingen een intelligentietest afgenomen toen de militaire dienstplicht daar nog bestond. Daarnaast worden in Zweden de inkomensgegevens van alle burgers geregistreerd in populatieregisters waar de onderzoekers ook toegang tot kregen. Zo konden de sociologen van 59,000 mannen analyseren welke toekomstige banen zij kregen en dit in verband brengen met hun eerder afgenomen intelligentietest. ‘Zo keken we of de rijkste mensen ook de slimste mensen zijn,’ legt Bol uit.

De allerrijksten blijken niet de slimste

De sociologen vinden een relatie tussen inkomen en intelligentie, maar die vlakt heel snel af. ‘Op het moment dat het inkomen er echt toe gaat doen, de verschillen echt groot worden, maakt het eigenlijk niet meer zo veel uit hoe slim je bent’, stelt Bol. Vanaf een loon van ongeveer €60.000 per jaar liep de relatie tussen intelligentie en het inkomen stuk. ‘Maar de grootste verschillen in inkomen liggen juist na deze lonen, bij de allerrijkste tien procent. Deze groep verdient in Zweden ongeveer 4 keer zo veel als de 90 procent onder hun, maar deden het minder goed op de cognitieve test.’ Dat mensen in die bovenste 10 procent zo veel meer verdienen kun je volgens Bol dus niet uitleggen op basis van hun intelligentie: ‘Geluk speelt hier vermoedelijk een grote rol, en ook het sociale milieu waarin iemand geboren is.’

Meer onderzoek nodig

Het onderzoek beperkte zich tot cognitieve vaardigheden, Zweden en mannen, omdat de sociologen voor deze analyse bijzondere data voorhanden hadden. De resultaten roepen volgens hen dan ook de vraag op in hoeverre er een verband is tussen toplonen en andere vormen van bekwaamheid en in hoeverre hun bevindingen voor andere landen en voor de gehele werkende bevolking gelden. Daarvoor is verder onderzoek nodig.

Publicatiedetails

Marc Keuschnigg, Arnout van de Rijt & Thijs Bol, 2023, ‘The plateauing of cognitive ability among top earners’, In: The European Sociological Review