De Nederlandse lockdownmaatregelen gingen gepaard met sociaal isolement en toegenomen zorgen over persoonlijke gezondheid en de economische gevolgen. Velen kregen plotseling te kampen met werkloosheid. Deze toename van psychosociale stressoren, in combinatie met een afname van alternatieve positieve activiteiten, leidde tot grote bezorgdheid over de impact op kwetsbare bevolkingsgroepen zoals cannabisgebruikers. Uit eerder onderzoek weten we dat baanverlies kan leiden tot een toename van middelengebruik en verslaving, vooral bij jonge mannen. En met name regelmatige cannabisgebruikers noemen vermindering van stress en spanning vaak als motief voor gebruik.

Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam hebben onderzocht of de COVID-19-lockdown heeft geleid tot verandering in cannabisgebruik en verslavingsproblemen. Op basis van een unieke steekproef zijn cannabisgebruikers en een controlegroep van niet-cannabisgebruikers, die voorafgaand aan de pandemie een enquête over hun cannabisgebruik hadden ingevuld, door de onderzoekers uitgenodigd om een online enquête in te vullen over hun cannabisgebruik kort voor de lockdown en erna, en over andere sociaal-psychologische gevolgen van de lockdown.

Toename van het gebruik, maar niet van de ernst van de verslaving

Uit de studie blijkt dat het cannabisgebruik in de eerste maanden van de lockdown significant toenam. Dit toegenomen gebruik hing samen met een toegenomen motivatie om cannabis te gebruiken om gedachten en ervaringen te verruimen toen de sociale wereld werd ingeperkt. Een andere bevinding van de studie is dat, hoewel het gevoel van eenzaamheid toenam en 30% zijn baan verloor, zowel de cannabisgebruikers als de controlegroep die geen cannabis gebruikte een beter contact met hun partners en familie ervoeren en dat er geen verandering optrad in symptomen van depressie, angst of slaapproblemen.

Aanzienlijke individuele verschillen

Hoewel deze resultaten erop wijzen dat de lockdown nauwelijks impact heeft gehad op het geestelijk welzijn van cannabisgebruikers, observeren de onderzoekers aanzienlijke individuele verschillen waarmee rekening moet worden gehouden. ‘De ernst van het cannabisgebruik voorafgaand aan de lockdown, COVID-19-gerelateerde zorgen en toename van angst, sociale motieven en de kwaliteit van het familiecontact hingen allemaal op een unieke manier samen met de toename van cannabisgebruik of stoornissen’, schrijven ze. Deze bevindingen onderstrepen dan ook het belang van het bestuderen van individuele verschillen en langetermijneffecten van de lockdown.

Gegevens publicatie

Janna Cousijn, Lauren Kuhns, Helle Larsen & Emese Kroon (2021), ‘For better or for worse? A pre–post exploration of the impact of the COVID-19 lockdown on cannabis users’, in: Addiction

For better or for worse? A pre–post exploration of the impact of the COVID‐19 lockdown on cannabis users (wiley.com)