In mei en juni 2020 werden deelnemers aan het LISS-panel (Longitudinale Internet Studies for Social Sciences) van 65 jaar en ouder, en zelfstandig wonend, benaderd met vragen over eenzaamheid, sociale contacten, ondersteuning, copingstrategieën en gezondheid binnen het project ‘Coronatijden in Nederland’.

De bevindingen geven aan dat de situatie van ouderen in Nederland in het algemeen stabiel bleef of verbeterde. De onderzoekers observeren dat met het versoepelen van de COVID maatregelen ouderen hun leven aanpasten aan het nieuwe normaal. Ouderen maakten zich minder zorgen en waren meer sociaal en fysiek actief, nog steeds binnen de richtlijnen. De algemene en geestelijke gezondheid was stabiel en op een hoog niveau. De nieuw verworven vrijheid leidde tot afname van sociale en emotionele eenzaamheid. Een meerderheid van de ouderen was het er bovendien mee eens dat je COVID-maatregelen moet naleven, en dat naleving van deze regels niet door elk individu zelf moet worden bepaald.

Daling is beperkt

De onderzoekers waarschuwen dat de daling echter wel beperkt was en dat het pre-COVID niveau van met name emotionele eenzaamheid in juni nog niet was bereikt. Ze identificeren twee kwetsbare groepen. Ten eerste ouderen die in mei én juni niet de nodige hulp kregen. Zij zijn sterker eenzaam en hebben een slechtere geestelijke gezondheid. En ouderen die nog steeds minder sociaal contact hadden en daardoor een hogere mate van vooral emotionele eenzaamheid ervoeren.

Adviezen

De onderzoekers concluderen dat ouderen zich hebben aangepast. Voor de meerderheid bleef de mentale gezondheid en de eenzaamheid stabiel of verbeterde de situatie licht. Ze wijzen er wel op dat de strikte naleving van de COVID-regels, in het bijzonder de sociale afstandsmaatregelen, langdurige gevolgen kan hebben voor de emotionele eenzaamheid. Voor het kleine aantal ouderen dat niet de nodige hulp kreeg adviseren de onderzoekers deze mensen te benaderen, en te onderzoeken welke zorg en hulp zij missen en hoe dit kan worden geboden.

Details van het rapport

Stephanie Steinmetz, Elske Stolte, Henriëtte van der Roest, Danny de Vries, Theo van Tilburg. Het leven van ouderen in juni 2020, direct na de ‘lockdown’ van maart-mei. Policy Brief. VU Universiteit/Universiteit van Amsterdam, Amsterdam. 30 november 2020.

Stephanie Steinmetz, Elske Stolte, Henriëtte van der Roest, Danny de Vries, Theo van Tilburg. Life of Dutch older adults in June 2020, shortly after the COVID-19 lockdown from March to May. Policy Brief. VU University/University of Amsterdam, Amsterdam. November 30, 2020.

Over Coronatijden

Coronatijden.nl is een sociaal wetenschappelijk kennisplatform voor COVID-19 onderzoek over zorg en ondersteuning onder sociaal kwetsbare groepen en gerelateerde maatschappelijke dynamiek in Nederland. Dit platform wordt financieel ondersteund door ZonMW.