Begin jaren 80, kort na de Iraanse Revolutie, moesten de tegenstanders van het Iraanse regime het ontgelden. Duizenden activisten, academici, studenten en andere dissidenten werden gemarteld en gedood. Het is de grootste uitbarsting van staatsgeweld uit de recente geschiedenis van Iran.

In het onlangs gepubliceerde rapport, dat het eerste uitgebreide VN-onderzoek is naar deze gebeurtenissen, categoriseert Speciaal Rapporteur Javaid Rehman de massamoorden als genocide en misdaden tegen de menselijkheid. Daarbij baseert hij zich onder meer op het onderzoek Investigating the 1981 Massacre in Iran van het internationale Rastyad Collective, waar UvA-onderzoeker Shahin Nasiri toe behoort.

Geolocatie en archiefonderzoek

Het Rastyad Collective verzamelde onder meer bewijsmaterialen over de executies en de graflocaties van de dissidenten, met behulp van geolocatie-technieken. Daarnaast wisten de onderzoekers door middel van veld- en archiefonderzoek de identiteit van meer dan 3500 slachtoffers vast te stellen. Hun bevindingen legden ze vast in een online database.

‘42 jaar na dato heeft ons onderzoek geleid tot de officiële erkenning van de meest omvangrijke massamoorden in de recente geschiedenis van Iran’, aldus Nasiri. ‘Het is voor het eerst dat een Speciaal Rapporteur van de VN – of een andere VN-functionaris – de Iraanse autoriteiten ter verantwoording heeft geroepen voor genocide. Dit is een grote overwinning voor de slachtoffers en overlevenden van massamoorden.’