Het televisieprogramma van Andere Tijden besteedt aandacht aan het bijzondere verhaal van de Haarlemse Jan Janszoon. Nadat zijn geboortestad in 1573 wordt verwoest door de Spanjaarden neemt hij op latere leeftijd wraak als gevierd kaper van Spaanse schepen. Door een bestand met Spanje raakt hij zonder werk en belandt hij uiteindelijk in Noord-Afrika. Daar kiest hij een ander pad en bekeert hij zich tot de islam onder een nieuwe naam: Mourad Raïs.

‘Het verhaal van Raïs is fascinerend,’ vertelt Van Gelder. ‘In de zeventiende en achttiende eeuw was er niets ergers dan een “renegaat”: iemand die zijn of haar christelijke geloof had ingewisseld voor de islam. Raïs ontpopte zich daarentegen als een gerenommeerd kaper die zelfs als intermediair optrad tussen Marokko en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.’

Essay

De serie is geïnspireerd op het historisch essay Reizigers van een nieuwe tijd dat Benali in 2020 voor de Maand van de Geschiedenis schreef. Tijdens het schrijven kwam Benali in contact met Van Gelder, die zelf ook heeft gepubliceerd over Janszoon.

‘In mijn onderzoek toonde ik aan dat Nederlanders die in de zeventiende eeuw vanuit Noord-Afrika opereerden en zich hadden bekeerd tot de islam toch in contact bleven met Nederlandse familieleden en ook regelmatig terugkeerden naar de Republiek’, vertelt Van Gelder.

Om het verhaal van Janszoon te vertellen wordt gebruikt gemaakt van vertellingen door Benali, gedramatiseerde scènes met acteurs en interviews met experts. Van Gelder is een van de gasten die aan het woord komen. Ook werkte ze als historisch adviseur aan de voorbereiding van de serie.

De eerste aflevering is vrijdag 9 februari te zien op NPO 2.