24 oktober 2023
De wetenschap heeft meer te zeggen over zingeving dan we denken. Zo bestaat er overtuigend bewijs dat mensen met meer zingevende activiteiten een gezonder, langer en gelukkiger leven leiden, en ook nog aantrekkelijker zijn. Kennis van zingeving loont dus, en is van levensbelang.
Toch slagen veel mensen er niet in om een diepere betekenis te geven aan hun bestaan. De zoektocht naar zin en betekenis kan een bron van onzekerheid en somberheid zijn. Volgens sommigen is de vraag naar zingeving zelfs groter dan het aanbod. Het is waar dat godsdiensten en de politieke ideologieën voor veel mensen hebben afgedaan. Maar als we kijken naar hoe mensen in andere tijden en culturen betekenis hebben gegeven aan hun leven, is er juist een overvloed aan zingevingsvormen. En die blijken inspirerend voor het hier en nu.
In het boek Waarom ben ik hier? geeft Rens Bod voor het eerst een overkoepelend historisch-antropologisch overzicht van de honderden vormen van zingeving die de wereld rijk is. Deze lopen uiteen van welbekende activiteiten als persoonlijke groei en het helpen van anderen, tot minder bekende als punan en shokunin. Bod laat zien dat een ‘zo goed mogelijke’ keuze uit de zingevingsbronnen kan worden gemaakt als we zowel een altruïstische als een egoïstische, en zowel een kortetermijn- als een langetermijn-zingevingvorm kiezen. En daarmee kan ook de vraag Waarom ben ik hier? worden beantwoord.
Rens Bod is hoogleraar Digital Humanities aan de UvA en voorzitter van de Society for the History of the Humanities. Hij vestigde een nieuw en levendig onderzoeksveld: de geschiedenis van de geesteswetenschappen. Bod publiceerde eerder De vergeten wetenschappen: Een geschiedenis van de humaniora (2010), dat meermalen is bekroond en in zeven talen is vertaald. Ook schreef hij Een wereld vol patronen: De geschiedenis van kennis (2019), waarin hij de algemene ontwikkeling van kennisregimes in kaart brengt. Het boek werd genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs.