NWO-domein Sociale en Geesteswetenschappen ontving dit jaar in totaal 81 volledige aanvragen, waarvan er 58 zijn gehonoreerd. Onderzoekers konden een budget van maximaal 750.000 euro aanvragen.

De gehonoreerde projecten:
 

Het vervagen van taalgrenzen

Enoch Aboh (UvA), Felix Ameka en Maria del Carmen Parafita Couto (Universiteit Leiden)

Met het grootste gemak verweven meertalige mensen hun talen met elkaar, als schilders die kleuren laten samenvloeien op het doek. Dit proces wordt Code-switching/Code-mixing  (CSCM) genoemd. In meertalige gemeenschappen in Benin (West-Afrika) en Belize (Midden-Amerika), is CSCM de norm in conversatie, maar we weten het nog steeds niet hoe sprekers zich mentaal aanpassen aan zulke meertalige contexten. Met behulp van analytische tools uit de taalwetenschap proberen we in dit project erachter te komen hoe meertalige sprekers dit doen. De bevindingen kunnen van invloed zijn op het taalbeleid in het onderwijs in deze meertalige gemeenschappen waar taalvermenging de dagelijkse praktijk is.
 

Niets is L∅gisch

Maria Aloni (UvA)

Als je verteld wordt dat je mag gaan of blijven concludeer je dat je mag gaan en dat je mag blijven, wat tegenstrijdig is met de voorschriften van de klassieke logica. In dit project onderzoeken wij dergelijke gevallen van afwijking tussen menselijk en logisch-wiskundig redeneren met de nieuwe hypothese dat ze een rechtstreeks gevolg zijn van een neiging in de menselijke cognitie om lege representaties te negeren (horror vacuüm). We zullen logica's ontwikkelen die deze neiging samen met haar effecten op redeneren en interpretatie modelleren; en experimenten uitvoeren om de precieze voorspellingen van deze modellen te testen.
 

Hoe je taal leert als je leert lezen: een longitudinale benadering

Sible Andringa (UvA)

Als je niet kunt lezen en schrijven, dan is de kans groot dat je niet weet wat een woord is, of dat een letter een klank vertegenwoordigt. Zonder die kennis is het veel moeilijker om een taal te leren. We weten dat geletterdheid allerlei cognitieve veranderingen teweeg brengt, maar we weten nog weinig over wat deze veranderingen betekenen voor hoe je een taal verwerft. Dit project zoekt antwoord op de vraag hoe geletterdheid het taalverwervingsproces verandert door verschillende groepen beginnende lezers (kinderen en volwassenen) longitudinaal te volgen als zij Nederlands leren én tegelijkertijd leren lezen.
 

Het Facing Srebrenica Project

Guido Snel (UvA) en Erna Rijsdijk (NLDA)

Tussen januari 1994 en juli 1995 namen Nederlandse VN-soldaten een grote hoeveelheid privéfoto’s in het belegerde Srebrenica. De foto’s tonen het leven in de enclave, en vaak bevatten ze beelden van mensen die het slachtoffer werden van de genocide in juli 1995. Het project zal dit visuele erfgoed archiveren en toegankelijk maken in nauwe samenwerking met de overlevenden en de veteranen in Bosnië, Nederland en Europa. Op basis van de foto’s zal worden onderzocht hoe er een meer inclusieve geschiedschrijving en herdenkingscultuur kan worden ontwikkeld.

Nieuw licht op oude remedies. Archeobotanisch en archeogenetisch onderzoek naar medicinaal plantgebruik in de Lage Landen in de late middeleeuwen en de vroegmoderne periode (1500-1800 AD)

James Symonds (UvA) en Barbara Gravendeel (Radboud Universiteit)

Geneeskunde is van alle tijden en in de huidige pandemie actueler dan ooit. Onze beperkte kennis van geneeskunde en plantaardige geneesmiddelen in het verleden is vaak gebaseerd op historische bronnen, terwijl archeologisch materiaal een hele nieuw kijk hierop kan bieden. De kennis en gegevens uit de geesteswetenschappen zijn onvoldoende om tot goede inzichten te komen en moeten daarom gecombineerd worden met natuurwetenschappelijke methoden, zoals archeogenomica en big data. Het interdisciplinaire onderzoek leidt tot inzicht, integratie en vernieuwing binnen en buiten het domein, waardoor wij tradities en praktijk van genezen en geneesmiddelen in de vroegmoderne tijd beter zullen begrijpen.