2 juli 2021
Het eerbetoon was tijdig: het oeuvre van Andriessen als componist, musicus en schrijver heeft het muzikale landschap van Nederland en daarbuiten decennialang gevormd. Hij wist met zijn muziek regisseurs aan te trekken zoals Robert Wilson en Peter Greenaway, die haar op toneel hebben gebracht. ‘Vanwege de belangrijke bijdrage aan de uitvoerende kunsten en de wetenschappelijke studie ervan, in het bijzonder op het gebied van het Nederlandse muziektheater’ – aldus de formule – werd Andriessen geëerd aan onze universiteit.
Maar vooral werd het denken en handelen in muziek geëerd, dat kenmerkend voor het werk van Andriessen is. Andriessen stond nooit stil bij bestaande conventies. Dezer dagen wordt veelvuldig aan zijn rol in de vernieuwing van het Nederlandse muziekleven gedacht. Van de beruchte notenkrakeractie via de ensembles De Volharding en Hoketus, die Andriessen als tegenhanger van 'burgerlijke' symfonieorkesten oprichtte, tot zijn specifieke sound die tussen doorgedreven abstracte structuren en snedige, soms brutale, de luisteraar overrompelende momenten oscilleerde – nooit was de volgende actie, het volgende stuk te voorspellen, maar steeds was te herkennen dat het van hem was. Hij wist jazz en minimalisme en de muziek van zijn eigen vader, net als hij componist, te versmelten. Het resultaat was betoverend en scherp tegelijk. Juist in muziek zélf, aldus Andriessen, vindt een diepgaande reflectie over muziek plaats. Dit bewees zijn oeuvre keer op keer. Of het nu ging om een toccata die de letterlijke betekenis van het woord weer in de oren van de luisteraars hamerde, of om een opera waarin Sweelinck en Cage met elkaar versmolten tot een geheel dat toch onmiskenbaar als Louis Andriessen klonk.
Zijn invloed als compositiedocent die hele generaties Nederlandse én buitenlandse componisten heeft gevormd, werd ook aan de UvA gewaardeerd. Niet lang voor de verlening van het eredoctoraat aan Louis Andriessen had de Universiteit van Amsterdam besloten om voor de kunsten een nieuwe status in te ruimen. Het is sindsdien mogelijk om ook de kennis die inherent is aan de kunsten zelf als een wetenschappelijke uiting op te vatten. Muziek maakt het ons mogelijk de wereld en onszelf te exploreren, zoals de muziek van Louis Andriessen bij uitstek bewijst, ook in moeilijk vatbare onderwerpen als de materialiteit van klank en de ervaring van tijd.
De weg van Andriessen is dezer dagen vele keren te lezen: hij was een rebel. Het tegendraads denken was van hem, niet zozeer de academische vorm, al wist hij een school van componisten en jonge musici aan te trekken met een muzikaal verzet dat altijd ruimte bood voor schoonheid, groove en verrassing. Dit oeuvre heeft ook ons aan de UvA in de ban weten te houden. Veel werkstukken, scripties en proefschriften over zijn werk zijn ontstaan.
Het is ons privilege om naar de muziek van een van de vooraanstaande componisten van onze tijd te blijven luisteren en erdoor tot denken te worden aangespoord.
dr. Maarten Beirens, afdeling Muziekwetenschap
prof. dr. Julia Kursell, hoogleraar Muziekwetenschap
prof. dr. Kati Röttger, hoogleraar Theaterwetenschap