Hoe kun je mensen werkelijk aanzetten tot ander gedrag? Of het nu gaat om het milieu, onze omgang met anderen, voedsel, stoppen met roken, omgaan met geld of wat we doen in het verkeer, de kunst van werkelijke effectieve gedragsbeïnvloeding is om aan te sluiten op de mechanismen in het brein van mensen in plaats van daartegenin te gaan. Leer het brein van anderen effectief én binnen de ethische grenzen te manipuleren door de diepste drijfveren van mensen te herkennen en te bespelen.

In deze sessie:

• Wat ligt er werkelijk ten grondslag aan ons gedrag?
• Hoe werkt ons brein als het gaat om gedragsverandering?
• Hoe kun je mensen werkelijk aanzetten tot ander gedrag?
• Bewustwording of Nudging als middel

Prof. dr. Victor Lamme is hoogleraar en hersenonderzoeker bij de afdeling Psychologie van de Universiteit van Amsterdam. "Ik onderzoek wat bewustzijn nu eigenlijk precies is, waar het vandaan komt, en welke rol het speelt bij ons handelen. Hersenonderzoek zal ons denken over de mens radicaal gaan veranderen, en dit heeft grote gevolgen. Daarover geef ik lezingen, doe mee aan het maatschappelijk debat en schrijf artikelen en boeken. En ik ben partner in neuromarketing onderzoeksbureau Neurensics."

In dit college starten we met een overzicht van het veld: wat is gedragsverandering en waar wordt het ingezet? Waar komt de explosieve interesse in menselijk gedrag en het sturen hiervan vandaan? Wat betekenen de huidige maatschappelijke ontwikkelingen voor de toekomst van gedragsverandering? We analyseren voorbeelden van succes en falen in bestaande veranderpogingen: wat werkt, en welke fouten worden vaak gemaakt? We maken een praktische vertaalslag door de stappen van een gedragsveranderingstraject te behandelen, zoals het analyseren van een probleem door de omgeving, competenties, motieven en weerstanden van de doelgroep in kaart te brengen. Ook verkennen we verschillende typen gedragsinterventies en hun impact op het beoogde resultaat. Je gaat geïnspireerd naar huis met nieuwe inzichten over de mogelijkheden van gedragsverandering.

Sabine Jansen is senior gedragspsycholoog bij de Behavior Change Group en themalead binnen het domein Gezondheid, Zorg en Welzijn. Haar sterke inhoudelijke kennis van gedragsverandering vertaalt ze feilloos door naar complexe, praktische vraagstukken. Zo ontwikkelde ze de nieuwe, landelijke waarschuwingstekst voor gokreclames, leidde ze de gedragsonderzoeken voor de Rijksoverheid tijdens de corona-pilotreizen en is ze gedragsstrateeg voor alle publiekscampagnes van DPC en VWS rondom leefstijl.

Naast het uitvoeren van gedragsprojecten brengt Sabine haar liefde voor het vak graag over op andere professionals. Dit doet ze als docent in de opleidingen van de Behavior Change Academy en als spreker op diverse evenementen. Ze gelooft dat werken met gedragsinzichten, en vanuit een realistisch mensbeeld, de sleutel is tot het oplossen van talloze hedendaagse uitdagingen. Hoe meer mensen die inzichten kunnen gebruiken, des te beter.

Ayca neemt je op energieke en humoristische wijze mee in de wondere werking van het brein en laat je de trucjes zien die je hersenen met je uithalen. Ze legt uit wat de meest effectieve manier is om te communiceren, hoe je verbinding kunt maken en hoe je gedrag van jezelf en anderen kunt veranderen.

Ayca Szapora geeft advies aan verschillende universiteiten in Nederland en in Duitsland. Ze is tevens wetenschappelijk reviewer bij The American Journal of Psychology. Haar hersenonderzoek resulteerde in meerdere wetenschappelijke publicaties over creativiteit, onbewuste cognitieve strategieën en hoe je de manier kunt veranderen waarop je brein problemen oplost en nieuwe ideeën vormt. Haar boek “Veranderen voor luie mensen” geschreven met Paul Smit gaat over hoe verandering écht werkt in het brein.

Wat zijn onze drijfveren of motieven? Hoe laten wij ons beïnvloeden door anderen? En, hoe kunnen we het gedrag beïnvloeden: welke interventies kunnen we bijvoorbeeld als school, ouders, vrienden of overheid doen om gedrag te veranderen?

Prof. dr. Bas van den Putte, Hoogleraar Gezondheidscommunicatie aan de Amsterdam School of Communication Research (ASCoR), Universiteit van Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in theorieën en modellen over gezondheidsgedrag. Van den Putte adviseert en werkt samen met organisaties als het Trimbos Instituut, Rutgers, Soa-Aids Nederland, Voedingscentrum en verschillende ministeries.

Waarom lukt het mensen ondanks de beste intenties vaak niet om gedrag langdurig te veranderen, of om dit op de lange termijn vol te houden? Denk hierbij bijvoorbeeld aan verduurzaming, veilig rijgedrag, en gezondheid. Ontdek de rol van gewoontes in ons keuzegedrag, en de obstakels en kansen die dit creëert voor interventies. Sanne schetst het theoretisch kader hoe langdurig gewoontegedrag kan worden bestendigd.

Dr. Sanne de Wit, universitair hoofddocent bij de afdeling Klinische Psychologie, UvA. Het overkoepelende idee achter haar onderzoek is dat fundamentele mechanismen van leren en motivatie aan de basis liggen van besluitvorming en aanleiding kunnen geven tot gedragverandering. Ze is oprichter van Habit Lab.

Hoe maak je verbinding bij duurzaamheidsvraagstukken en hoe overtuig je een grote groep mensen om anders te handelen als het gaat over klimaat?

Danique Bredenoort studeerde Sociale Psychologie en Social Influence aan de Universiteit van Amsterdam en werkt als onderzoeker bij het Lectoraat Psychologie voor een Duurzame Stad van de Hogeschool van Amsterdam. Hier doet zij praktijkgericht onderzoek naar duurzaam gedrag op de thema’s burgerberaden, acceptatie van kweekvlees, positieve energiedistricten (PED’s) en gedragsverandering binnen gemeenten. Daarnaast geeft zij les in de minor Desinformatie en Misinformatie.

Eva Post studeerde sociale psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en specialiseerde zich in gedragsverandering aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Haar gedragsexpertise zet zij in om duurzaam gedrag meer gemakkelijk en aantrekkelijk te maken voor mensen. Bij het lectoraat Psychologie voor een Duurzame Stad werkt zij aan de thema’s duurzame mobiliteit & duurzame voeding. Hiervoor werkte ze bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan het stimuleren van circulair consumentengedrag.

Nico Benoist studeerde Psychobiologie aan de Universiteit van Amsterdam en Science and Business Management aan de Universiteit Utrecht. In zijn huidige rol als onderzoeker bij het Lectoraat Psychologie voor een Duurzame Stad doet hij onderzoek naar klimaatgedrag van welvarenden. Hij werkte hiervoor bij gedragsadviesbureau Behavioral Insights Company aan interventies in communicatie, klantreizen en de fysieke omgeving voor de thema’s financieel gedrag, bouwveiligheid, en afval en leefbaarheid voor woningcorporaties.