Fernando van der Vlist, PhD, is mediawetenschapper en Universitair Docent (UD) op het gebied van culturele data en kunstmatige intelligentie (AI) bij de afdeling Mediastudies van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Hij is tevens opleidingsoördinator van de (internationale) master Cultural Data & AI. Daarnaast is hij co-directeur van het internationale App Studies Initiative (ASI) en verbonden aan het Digital Methods Initiative (DMI), het Public Data Lab en de Amsterdam School for Cultural Analysis (ASCA), Amsterdam Institute for Humanities Research (AIHR) van de UvA.

🔍 Platforms, data en maatschappij—Zijn onderzoek richt zich op de kritische studie van internetplatforms en apps, hun ecosystemen, data, en kunstmatige intelligentie (AI) in cultuur en maatschappij. Hij heeft belangrijke bijdragen geleverd aan het veld, met zijn onderzoek dat is gepubliceerd of zal verschijnen in toonaangevende wetenschappelijke tijdschriften, waaronder Big Data & Society, New Media & Society, Social Media + Society, Internet Histories, Internet Policy Review, AI & Society, Convergence en Computational Culture. Zijn onderzoek is onder meer gefinancierd door de Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) en de Britse Economic and Social Research Council (ESRC).

🕓 Voorafgaand aan zijn huidige functie werkte Fernando als postdoctoraal Onderzoeker in het focusgebied „Governing the Digital Society” aan de Universiteit Utrecht (UU) en het Collaborative Research Center 1187 „Media of Cooperation” aan de Universiteit van Siegen, gefinancierd door de Duitse Research Foundation (DFG). Daarnaast heeft hij lesgegeven als Docent Nieuwe Media en Digitale Cultuur aan de UvA, UU en de Utrecht Data School (UDS).

🎓 Hij promoveerde in september 2022 aan de Universiteit Utrecht. De titel van zijn monografie is „Het platform als ecosysteem” en werd gezamenlijk begeleid van prof. José van Dijck aan de UU en prof. Carolin Gerlitz aan de Universiteit van Siegen, Duitsland. Zijn empirisch onderzoek verkent grondig de ingewikkelde bestuurs- en machtsdynamiek binnen digitale platforms en ecosystemen. Het biedt kritische empirische, theoretische en methodologische inzichten in de complexiteit van platform-governance en invloed. Naast zijn academische bezigheden heeft Fernando waardevolle professionele ervaring opgedaan als grafisch (informatie) ontwerper, waarbij hij onderzoeks- en ontwerpexpertise combineert.

🔗 Om op de hoogte te blijven van zijn laatste onderzoek en ontwikkelingen, kunt u hem volgen op Google Scholar, 𝕏 (Twitter), LinkedIn, of zijn website bezoeken.

🔍 Het onderzoek van Van der Vlist richt zich op de kritische studie van digitale platforms en apps, hun ecosystemen, data, en kunstmatige intelligentie (AI) in cultuur en maatschappij. Zijn werk omvat interdisciplinaire gebieden van Internet Studies, Platform Studies, App Studies, Software Studies en Critical Data Studies, en omvat fundamentele onderzoeken naar concepten als ‘platformisering’, ‘appificatie’, partnerschap-strategieën, digitale infrastructuur, platform governance en machtsdynamieken in het digitale ‘ecosysteem’, inclusief methodologische kaders en tools. Door gebruik te maken van innovatieve methodologieën en digitale tools, analyseert hij kritisch de materiële aard en complexe relaties tussen digitale platforms, apps, gebruikers en sociale en culturele processen, en biedt hij kritische inzichten in hun sociale, culturele en politiek-economische dimensies.

📚 Fernando is (co-)auteur en redacteur van meer dan 30 wetenschappelijke publicaties (h-index: 13). Zijn werk verschijnt in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften op het interdisciplinaire gebied van Media Studies, waaronder Big Data & Society (interdisciplinaire sociale wetenschappen), New Media & Society (sociologie) en Social Media + Society (communicatie), en gespecialiseerde tijdschriften, zoals Internet Policy Review (internetregulering), AI & Society (artificial intelligence), Convergence (mediastudies), Internet Histories en TMG – Journal for Media History (mediageschiedenis), Surveillance & Society (surveillance) en Computational Culture (softwarestudies). 🗓 Naast zijn publicaties heeft hij actief deelgenomen aan meer dan 80 internationale conferenties, workshops en „datasprints”, waaronder de jaarlijkse Digital Methods Summer en Winter Schools en jaarlijkse bijeenkomsten van de Association for Internet Researchers (AoIR) en International Communication Association (ICA). 💲 Bovendien heeft hij bijgedragen aan het schrijven van aanvragen voor onderzoeksfinanciering, waaronder subsidies van nationale onderzoeksraden zoals de Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) en de Britse Economic and Social Research Council (ESRC).

🧩 Fernando heeft verschillende vrij toegankelijke onderzoeksdatasets, softwaretools en leermiddelen ontwikkeld die openlijk beschikbaar zijn en gebruikt worden door verschillende onderwijsinstellingen. Hij neemt actief deel aan expert- en beleidsbijeenkomsten gericht op online platformen en de digitale economie.

🎓📘 In 2022 verdedigde Fernando zijn proefschrift, getiteld „Het platform als ecosysteem”, aan de Universiteit Utrecht. Zijn empirisch onderzoek onderzoekt uitgebreid de ingewikkelde bestuurs- en machtsdynamiek binnen digitale platforms en ecosystemen, en biedt kritische inzichten in hun complexe bestuursstructuren. Het onderzoek omvat empirische, theoretische en methodologische aspecten en werpt licht op de regerende macht van platforms. Zijn promotieonderzoek werd uitgevoerd onder gezamenlijke supervisie van prof. José van Dijck aan de UU en prof. Carolin Gerlitz aan de Universiteit van Siegen, Duitsland.

📧 Fernando is beschikbaar voor het (mede)begeleiden van promovendi wiens onderzoek aansluit bij één of meerdere van zijn interessegebieden.

Van der Vlist is opleidingscoördinator van de nieuwe master Cultural Data & AI (MA Media Studies) en houdt zich daarnaast bezig met onderwijs en curriculumontwikkeling voor de Engelstalige bachelor-opleidingen Media and Information (BA Media Studies) en Global Arts, Culture and Politics (BA Cultuurwetenschappen). Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam behaalt consequent topposities wereldwijd binnen haar vakgebied.

🔖  Hij geeft dit jaar onderwijs in: https://coursecatalogue.uva.nl/xmlpages/page/2024-2025/zoek-docent/docent/508810 (UvA Studiegids; zie ook: 2023–24).

🕓 Sinds 2014 heeft hij meer dan 25 bachelor- en mastercursussen over nieuwe media en digitale cultuur, digitale onderzoeksmethoden en -praktijken en theorieën gegeven en gecoördineerd als Docent Nieuwe media en digitale cultuur en Digitale methoden bij de afdeling Mediastudies van de UvA en de afdeling Media- en Cultuurwetenschappen en de Data School (UDS) van de UU. Ook gaf hij in 2016 een particuliere cursus voor het Nederlands openbaar bestuur bij de UDS.

💼 Eerder was Van der Vlist (postdoctoraal) Onderzoeker in het focusgebied „Governing the Digital Society” aan de Universiteit Utrecht (van 2020–2023) en bij het Sonderforschungsbereich 1187 „Medien der Kooperation” aan de Universiteit van Siegen (van 2016–2023), gefinancierd door de Duitse Research Foundation (DFG). Voorafgaand aan deze functies vervulde hij diverse functies bij de Universiteit Utrecht (UU) en de Universiteit van Amsterdam (UvA). Van 2019–2022 was hij Promovendus onder de gezamenlijke supervisie van prof. José van Dijck aan de UU en prof. Carolin Gerlitz aan de Universiteit van Siegen. Fernando gaf ook les als Docent Nieuwe media en digitale cultuur en Digitale methoden bij de afdeling Mediastudies van de UvA (2014–2018) en de afdeling Media- en Cultuurwetenschappen (2022–2023) en de Utrecht Data School (UDS) (2016) van de UU. Verder gaf hij advies over digitale methoden en online mapping-methodologieën als Onderzoeker in het door de ERC gefinancierde onderzoeksproject CONNECTINGEUROPE aan de UU (2016). Naast zijn academische bezigheden heeft Fernando professionele ervaring als grafisch (informatie) ontwerper, waardoor hij een waardevolle mix van expertise in zijn werk brengt.

🎓 Fernando is in september 2022 gepromoveerd aan de Universiteit Utrecht. Daarvoor voltooide hij in 2015 een onderzoeksmaster in Media Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Hij heeft ook een professionele graad in Grafisch ontwerpen aan de Willem de Kooning Academie (Hogeschool Rotterdam) behaald in 2012. In 2017 behaalde hij zijn Basiskwalificatie onderwijs (BKO) aan de UvA.

🔗 Ga voor meer informatie naar fernandovandervlist.nl/about.html [Engels] of vind Fernando op ORCID of LinkedIn. 📧 Een volledig cv is ook op aanvraag beschikbaar.

Het platform als ecosysteem: De configuraties en dynamieken van governance en macht

Abstract

Digitale platforms van machtige Big Tech bedrijven hebben in belangrijke mate het sociale, economische en politieke leven vormgegeven en beïnvloed. Toch blijven platforms een ambigu fenomeen. Wat zijn deze ‘platforms’ precies? Hoe kunnen we de kenmerken van hun macht identificeren en begrijpen?

Het platform als ecosysteem legt uit hoe niet alleen de platforms zelf, maar vooral hun grotere ‘ecosystemen’ belangrijk zijn om de unieke kenmerken van hun invloed en macht goed te begrijpen. Platform-ecosystemen zijn de afgelopen vijftien jaar het dominante technologische, organisationele en bestuurlijke model geworden voor digitale platforms. Zulke ecosystemen bestaan uit veel verschillende soorten gebruikers, waaronder eindgebruikers (consumenten), softwareontwikkelaars, marketeers en adverteerders, en zakelijke partners die elk hun eigen softwaretools, producten en diensten bouwen ‘bovenop’ de interfaces die vooral door toonaangevende platforms worden aangeboden en beheerd. Deze gebruikers helpen bij het bouwen en uitbreiden van platform-ecosystemen, terwijl ze onderhandelen over de regie van centrale platforms.

Dit proefschrift onderzoekt verschillende aspecten van platform-ecosystemen om te bepalen hoe de materiële fundamenten of infrastructuren van platforms zich verhouden tot governance en macht. Het ontwikkelt verschillende nieuwe empirische en historische benaderingen om de verschillende materiële en relationele kenmerken van digitale platform-ecosystemen te bestuderen. Dit toont aan hoe platforms een aanzienlijk deel van hun macht ontlenen aan hun ecosystemen en biedt unieke empirische en historische inzichten in de technologische, organisationele en evolutionaire kenmerken van platform- (en mobiele app-)ecosystemen. Deze benaderingen en inzichten zijn relevant voor digitale media- en platformwetenschappers en helpen beleidsmakers, regelgevers en autoriteiten wereldwijd om te gaan met de uitdagingen van de digitale economie en samenleving.