Jezelf herkennen in films en series kan het zelfbeeld positief versterken. Het betekent immers dat je er toe doet en dat anderen jou ook zien. Veel jongeren missen echter een positief rolmodel waarmee ze zich kunnen identificeren. Ondanks het enorme aanbod op platforms als Netflix en Disney lijken verhaallijnen en personages namelijk vaak erg op elkaar, en bevatten ze stereotyperingen. Docenten van de Universiteit van Amsterdam besloten daarom om zelf een steentje bij te dragen aan een inclusiever medialandschap voor jongeren, onder meer door concrete handvatten te bieden aan mediamakers.

Het belang van authentieke representatie

Docenten Chei Billedo, Sindy Sumter en Irene van Driel zijn de oprichters van het Media Representatie Initiatief. Zij doen onderzoek naar en geven les over dit onderwerp. Het vak Representatie in de Media is onderdeel van dit initiatief. In dit vak leren studenten over de status van representatie in het medialandschap – van tv-series en films tot games, social media, AI en robots - hoe media bijdragen aan het leren over wie we zijn, wie of wat we kunnen worden, en het belang van authentieke representatie voor het leren over mensen die anders zijn dan wij.

Wat is een betere versie en waarom?

Het gaat over kenmerken als seksualiteit, gender, etniciteit, geestelijke gezondheid, fysieke beperking en identiteiten die studenten zelf onder de loep willen nemen. De studenten reflecteren tijdens de cursus ook op hun eigen mediagebruik. Een mooie kans in een internationale context. Ze beantwoorden vragen als: Welke personages en verhaallijnen missen in het medialandschap, welke zijn er wel maar eenzijdig gerepresenteerd? Welke factoren zijn daar debet aan? Wat is een betere versie en waarom?

Iedereen kan Bond zijn

Tijdens het vak pitchen studenten verbeterde versies van bestaande mediaproducten en leggen ze uit wat er mis is met de bestaande versie en waarom, en hoe het karakter of verhaallijn beter weergeven zou moeten worden. Zo vervingen studenten James Bond door een rol die werd gespeeld door meerdere personages met verschillende achtergronden en expertises (“iedereen kan Bond zijn”), de verhaallijn rondom het gewicht en gezondheid van Monica in Friends ging op de schop, het gebrek aan diverse vrouwelijke hoofdrolspelers in Spy moties werd aangepakt, de stereotypische verbeelding van Music, een meisje met autisme, werd onderhanden genomen, evenals de romantische kerstfilm waarin korte metten werd gemaakt met misrepresentaties rondom klasseverschillen en vrouwelijke afhankelijkheid.

Ervaren mediamakers

De panels die de pitches beoordelen, bestaan uit ervaren mediamakers, bijvoorbeeld uit mensen die zich al langere tijd inzetten voor een inclusiever medialandschap in Nederland, of medewerkers van Beeld & Geluid, dat één van de grootste gedigitaliseerde media-archieven ter wereld beheert.

Tijdens het eerste semester pitchten studenten bij Beeld & Geluid op het Media Park in Hilversum, het afgelopen semester kwamen genodigden van Beeld & Geluid naar het Roeterseiland.

Samen met jongeren en mediamakers aan formats werken

Het doel van de pitches is mediamakers inspiratie te bieden op basis van wetenschappelijke inzichten. Uiteindelijk is het grotere doel om concrete handvatten te ontwikkelen en samen met mediamakers aan formats te werken. Want hoe zorgen we dat initiatieven tot inclusie ook daadwerkelijk een positief effect hebben? Hoe kunnen we media maken met authentieke representaties van een variëteit aan mensen, waar iedereen van kan genieten, ook mensen die die identiteit niet delen? Docent Irene van Driel: ‘Dit gaat natuurlijk niet altijd goed. Sommige goedbedoelde initiatieven slaan de plank toch mis. Maar als we de krachten van mediamakers, (jonge) onderzoekers en jongeren bundelen komen we weer een stap verder in de goede richting.’