Tegenwoordig brengen gemiddeld ruim vier miljard mensen meerdere uren per dag door op sociale media als Instagram, Facebook en Twitter. Wat drijft mensen ertoe om, soms obsessief, actief te zijn op sociale media? Lindström en Amodio testten – samen met collega’s uit Zweden, Nederland, de Verenigde Staten en Zwitserland – of een verklaring kan liggen in de manier waarop onze hersenen leren van beloningen.

Zoals ratten in een Skinner-box

Het onderzoeksteam analyseerde meer dan een miljoen posts van ruim 4.000 gebruikers op Instagram en drie online fora (over herenmode, damesmode en tuinieren). ‘We zagen dat mensen hun posts op zo’n manier spreiden dat het aantal likes dat ze gemiddeld ontvangen, wordt gemaximaliseerd. Ze posten sneller nadat ze een hoog aantal likes krijgen en minder vaak wanneer ze minder ‘likes’ ontvangen’, vertelt Lindström. Dit patroon sluit nauw aan bij het bekende mechanisme van reward learning (leren door beloning) en suggereert dat er sprake is van vergelijkbare principes die bij dieren te zien zijn. Lindström maakt de vergelijking met ratten in een Skinner-box: ‘Die leren ook bepaald gedrag aan door zo veel mogelijk beloond te willen worden, maar dan met voedsel.’ De Skinner-box, vernoemd naar de Amerikaanse wetenschapper Burrhus Skinner, is een instrument om diergedrag met reward learning te veranderen.

De onderzoekers gingen vervolgens op zoek naar bevestiging van hun resultaten door een online experiment te doen op een Instagram-achtig platform. Hierin konden deelnemers grappige beelden met een spreuk erbij of memes posten en ontvingen zij likes als feedback. Ook uit het experiment bleek dat dat mensen vaker iets posten als ze gemiddeld meer likes krijgen.

Aanknopingspunten

Concluderend stellen de onderzoekers vast dat sociale-mediagebruik dus de basisprincipes van belonend leren volgt. ‘Onze bevindingen kunnen helpen om meer inzicht te krijgen in waarom sociale media het dagelijks leven van veel mensen domineren en bieden aanknopingspunten voor het aanpakken van overmatig online gedrag’, aldus Lindström.

Publicatiegegevens

Björn Lindström, Martin Bellander, David T. Schultner, Allen Chang, Philippe N. Tobler en David M. Amodio: ‘A computational reward learning account of social media engagement’, in: Nature Communications (26 februari 2021). DOI: 10.1038/s41467-020-19607-x