Tobias Blanke is universiteitshoogleraar op de leerstoel Humanities and AI. Zijn project is getiteld: Deep Culture – Living with Difference in the Age of Deep Learning (Deep Culture)

Deep learning-technologieën hebben de wereld van commerciële en academische AI compleet veranderd. Zo veroorzaakte ChatGPT veel opwinding over hoe we nu omgaan met AI, maar legde ook veel publieke bezorgdheid over deep learning bloot. Er is nog te weinig begrip voor de fundamentele verschuiving in culturele relaties die deep learning teweeg heeft gebracht. Dit project schept meer ruimte en begrip voor de complexiteit van culturen en waardeverschillen. Om de wereldwijde transformaties in cultuur als gevolg van deep learning te beschrijven en om te analyseren hoe cultuur op haar beurt cruciaal is voor deep learning gebruikt Blanke de term ‘deep culture’. In het project wordt eerst verkend hoe historisch-culturele concepten en praktijken naar deep learning kunnen worden vertaald en vice versa. Ten tweede worden de beperkingen van deep learning-methoden voor kritische analyse verkend. Tot slot heeft het project tot doel uiteenlopende publieke opvattingen over de wereldwijde relaties van deep learning met cultuur te produceren.

Stefania Milan is hoogleraar Critical Data Studies Haar project is getiteld: Governance by data infrastructure in the post-pandemic democracy (DATAGOV)

Camera's met gezichtsherkenning, digitale identiteitssystemen en gezondheidsdashboards zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Deze ‘regelgevende data-infrastructuren’ die gegevens genereren ten behoeve van monitoring of besluitvorming vervullen functies die vroeger uitsluitend door mensen werden uitgevoerd. Ze vormen de kern van een nieuwe vorm van bestuur die in de post-pandemische samenleving normaal geworden is, het zogenaamde ‘bestuur door data-infrastructuur’. Nu de pandemie en generatieve AI de digitale transitie van de samenleving versnellen, sluipen de regelgevende data-infrastructuren steeds verder de publieke en private ruimte in, en dat brengt hoge maatschappelijke kosten met zich mee. DATAGOV verkent de dynamiek van bestuur middels data-infrastructuur in de post-pandemische democratieën in de Europese Unie en niet-westerse landen (Brazilië, India en Zuid-Afrika). Het richt zich op drie consumententechnologieën – biometrie, digitale identiteit en gezondheidstechnologie – als levende laboratoria om te onderzoeken hoe regelgevende data-infrastructuren middelen van bestuur worden, en hoe bestuur hierdoor drie belangrijke aandachtsgebieden van de moderne staat verandert: burgerschap, staatssoevereiniteit en ongelijkheid.

Max Nieuwdorp is hoogleraar Inwendige Geneeskunde, in het bijzonder diabetes mellitus. Zijn project is getiteld: FATGAP - Beter begrijpen hoe eigen alcoholproductie in onze darm gereguleerd wordt

Iets minder dan 1 op de 5 volwassenen in Nederland heeft overgewicht en meer dan 80% van hen heeft leververvetting dat een verhoogt risico op hart en vaatziekten geeft. Eigen alcoholproductie door onze darmflora blijkt sterk verhoogd te zijn bij mensen met obesitas en leververvetting. In dit project bouwt Nieuwdorp verder op deze eerdere ontdekking van zijn onderzoeksgroep. Mogelijk speelt fructose in ons dieet een belangrijke rol in de verhoogde alcoholproductie in onze darmen. Het doel is vast te stellen hoe een veranderde microbioom en zuurgraad in de darm samenhangt met overmatige eigen alcoholproductie en het optreden van hart en vaatziekten. Nieuwdorp hoopt met dit project nieuwe behandelstrategieën te ontwikkelen die een interventie tegen deze verhoogde alcoholproductie in de darm mogelijk maken.

Don Weenink is universitair hoofddocent Sociologie. Zijn project is getiteld: Turn-taking and turning points in violent encounters. Towards an explanatory theory of how conflicts in urban public space begin, transform and end (TURNING VIOLENT)

Gewelddadige confrontaties tussen burgers onderling en tussen politie en burgers vormen slechts een klein deel van de sociale interacties die dagelijks tussen hen plaatsvinden, maar de gevolgen ervan kunnen verstrekkend zijn. Bovenal voor de slachtoffers. Daarnaast wekken beelden van geweldpleging tegen kwetsbare slachtoffers angst en verontwaardiging op, terwijl excessief gebruik van geweld door de politie het vertrouwen in de democratische rechtsstaat ondermijnt. In dit onderzoek staat de analyse van openbaar toegankelijke telefooncamera-opnamen van interpersoonlijke conflicten in Berlijn, Londen en Parijs centraal. Het doel is een empirisch gefundeerde theorie te ontwikkelen die verklaart hoe woordenwisselingen tussen vreemden in de openbare ruimte veranderen in confrontaties waarin fysiek geweld de dominante vorm van interactie wordt, met name situaties waarin eenzijdig geweld plaatsvindt tegen kwetsbare slachtoffers. Dit onderzoek brengt wetenschappelijke vernieuwing door: (1) de verklaring van de ontwikkeling van interpersoonlijke conflicten te baseren op de wijze waarop de antagonisten en hun publiek (groepsgenoten, collega-politieagenten, omstanders) de interactie sociaal betekenisvol proberen te maken; (2) te analyseren hoe scheldpartijen, beledigingen en provocaties met betrekking tot etniciteit, gender, leeftijd, ras en sociale klasse, evenals verschillen in politiepraktijken, de loop van deze conflicten beïnvloeden; (3) het ontwikkelen van methoden waarmee we in detail kunnen analyseren hoe opeenvolgingen van lichamelijke handelingen en verbale uitingen keerpunten naar het begin, de transformatie en het eind van geweldspleging voortbrengen; en (4) het bevorderen van het wetenschappelijke gebruik van openbaar toegankelijke telefooncamera opnames.

Daarnaast gaat er ook een Advanced Grant naar Linda Amaral-Zettler, bijzonder hoogleraar Marine Microbiology aan de UvA, die een project gaat leiden bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Het project is getiteld Validating Biodegradation Rates and Reactions Applying Novel Technologies and Systems Ecology Approaches (ViBRANT-SEA) en kijkt naar de effecten van plastic afval op de oceanen.