Het gaat in deze ronde om toekenningen in de wetenschapsdomeinen Exacte en Natuurwetenschappen (ENW), Technische en Toegepaste Wetenschappen (TTW) en Sociale en Geesteswetenschappen (SGW) en Zorgonderzoek en Medische Wetenschappen (ZonMw). In totaal ontving NWO 551 aanvragen, waarvan er 97 zijn toegekend.

Vidi maakt samen met de Veni- en Vici-beurzen deel uit van het NWO-Talentprogramma. NWO selecteert onderzoekers op basis van de wetenschappelijke kwaliteit en het innovatieve karakter van het onderzoeksvoorstel, de wetenschappelijke en/of maatschappelijke impact van het voorgestelde project en de kwaliteit van de onderzoeker.

De laureaten van UvA en Amsterdam UMC
 

• Dr. Silke Allmann (Swammerdam Institute for Life Sciences): Geurreceptoren in planten
  Planten die worden aangevreten door insecten produceren speciale geurstoffen, die het gedrag van insecten en de fysiologie van de plant veranderen. In haar project gaat Allmann vooral onderzoeken hoe deze zogenoemde ‘green leaf volatiles’ worden waargenomen door planten, en wat dit betekent voor de plant zelf en de interactie tussen plant en insect.
   
• Dr. Lieuwe Bos (Amsterdam UMC, locatie AMC): Navigeren van behandeleffect door middel van een biologisch kompas bij patiënten met een acute longaanval
  Er is momenteel geen goede behandeling van een acute longaanval. Ongeveer één op de drie mensen die zo'n aanval krijgt, gaat momenteel dood. Dit komt onder andere doordat we niet weten welke door medicijnen uitgelokte veranderingen in het lichaam goed zijn, en welke niet. Bos gaat onderzoeken welke veranderingen ervoor zorgen dat mensen minder vaak dood gaan en hoe we dit kunnen gebruiken om beter onderzoek te doen en persoonlijke behandelingen te geven.
   
• Dr. Lemeng Dong (Swammerdam Institute for Life Sciences): Het decoderen van een hybride taal tussen het planten- en microbenrijk (DECODE)
  Organismen communiceren met hun omgeving door middel van ingewikkelde signaalnetwerken met chemie als taal. Lemen Dong gaat een hybride chemische taal ‘DECODEren’ die gezamenlijk gemaakt wordt door planten en de microben rondom hun wortels, maar die is gekaapt door parasitaire nematoden. Ze gaat ophelderen hoe deze taal wordt gevormd, wie ernaar luistert en wat het voordeel ervan is. Dong verwacht een geheel nieuw, belangrijk en evolutionair geconserveerd signaalmolecuul te ontdekken, dat betrokken is bij de interactie van de plant met gunstige microben en nematoden.
   
• Dr. Gaurav Dugar (Swammerdam Institute for Life Sciences): Reis door de wereld van RNA-interacties
  RNA is een centraal molecuul van het leven dat genetische informatie van DNA overdraagt om eiwitten te maken. Sommige RNA-moleculen coderen niet voor een eiwit. maar binden met andere RNA-moleculen om hun functie te veranderen. Deze RNA-RNA-interacties zijn belangrijk voor de regulatie van cellulaire differentiatie of aanpassingen aan omgevingsveranderingen. De ontdekking van dergelijke RNA-RNA-interacties blijft een grote uitdaging. Het door Dugar voorgestelde onderzoek maakt gebruik van een innovatieve benadering om alle RNA-RNA-interacties in bacteriën te identificeren. Deze methode zal het mogelijk maken om nieuwe vormen van RNA-gebaseerde regulatie te bestuderen, en hun regulatorische rol tijdens bacteriële infecties.
   
• Dr. Joep Grootjans (Amsterdam UMC, locatie AMC): Immuuncellen in de buikholte werken kankercellen in de hand
  Naar het buikvlies uitgezaaide dikke-darmkanker reageert slecht op behandeling en leidt daarom tot een zeer hoge sterfte. In zijn project gaat Grootjans onderzoeken of het onderdrukken van immuuncellen in de buikholte die de kanker in de hand werken, de respons op behandeling kan verbeteren.
   
• Dr. Seval Gündemir (Psychology Research Institute): Een wolf in schaapskleren: verborgen werknemersweerstand tegen diversiteits- en inclusie-initiatieven
  Organisaties besteden jaarlijks miljarden aan initiatieven op het gebied van diversiteit en inclusie om talent uit ondervertegenwoordigde groepen aan te trekken en te koesteren. Deze initiatieven bereiken echter zelden het beoogde doel. Gündemir gaat onderzoek doen naar verborgen weerstand van werknemers als een mogelijk mechanisme dat het falen van deze initiatieven verklaart en gaat potentiële interventies verkennen die (de invloed van) dit type weerstand beperkt.
   
• Dr. Oliver Gurney-Champion (Amsterdam UMC, locatie AMC): Tumoren beter bekijken
  Als artsen beter kunnen zien wat er op microscopisch niveau in tumoren gebeurt voor en tijdens behandelingen tegen kanker, kunnen zij beter inspelen op de specifieke eigenschappen van die tumor en de behandeling personaliseren. Kwantitatieve MRI maakt het mogelijk om microscopische tumoreigenschappen, zoals doorbloeding en celdichtheid, te meten. Helaas zijn de huidige kwantitatieve MRI-technieken van beperkte kwaliteit, en leveren deze vervormde, onscherpe en inaccurate beelden. Daarom zal Gurney-Champion een nieuwe techniek ontwikkelen die het mogelijk maakt om onvervormde, scherpe en accurate beelden te meten met behulp van kunstmatige intelligentie.
   
• Dr. Nordin Hanssen (Amsterdam UMC, locatie AMC): Methylglyoxaal-stress in darmflora en humane metabole ziekten: twee zijden van dezelfde munt?
  Waarom ontwikkelen steeds meer mensen diabetes met complicaties die kunnen leiden tot blindheid, hart- en vaatziekten en amputaties? In dit project onderzoekt Hanssen of er door stofwisseling van de giftige suikermetaboliet methylglyoxaal een wisselwerking ontstaat tussen de darmflora en de mens, die hieraan ten grondslag ligt. Hij gebruikt een combinatie van klinische (bevolkings)studies en laboratoriumonderzoeken om meer basaal inzicht en mogelijke aangrijpingspunten te krijgen in de rol van microbiële methylglyoxaal metabolisme voor de menselijke gezondheid.
   
• Dr. Marij Hillen (Amsterdam UMC, locatie AMC): In gesprek over het onbekende - een interdisciplinair perspectief op communicatie over onzekerheid in de gezondheidszorg
  Onzekerheid is overal in de gezondheidszorg, variërend van onduidelijke screeningsresultaten tot ambiguïteit over diagnose en onvoorspelbare effecten van behandeling. Zorgprofessionals moeten zulke onzekerheden tegenwoordig met patiënten bespreken. Het ontbreekt hen echter aan begeleiding in hoe ze dat het beste aanpakken zonder patiënten te schaden. Hillen zal in kaart brengen hoe zorgprofessionals onzekerheid het beste met patiënten kunnen bespreken in verschillende medische contexten. Het onderzoek moet leiden tot communicatieaanbevelingen en trainingsinterventies om zorgprofessionals en patiënten te helpen bij het herkennen, bespreken en omgaan met onzekerheid.
   
• Dr. Elena Rampanelli (Amsterdam UMC, locatie AMC): Een natuurlijke metaboliet om diabetes te behandelen
  De prevalentie van diabetes mellitus type 1 en 2 (DM1, DM2) neemt elk jaar toe, waardoor deze chronische aandoeningen een steeds groter gezondheidsprobleem vormen. Ontsteking en dysfunctie van insuline producerende bètacellen in de alvleesklier spelen een centrale rol in de ontwikkeling van zowel DM1 als DM2. De onderzoeksgroep van Rampanelli heeft een natuurlijk voorkomende metaboliet ontdekt die wordt uitgescheiden door bacteriën in de darm en zowel de functie van bètacellen bevordert als ontsteking remt. Rampanelli gaat nu onderzoeken of deze metaboliet kan worden ingezet als natuurlijk therapeutisch middel tegen de verergering van DM1 en DM2.
   
• Dr. Rahil Roodsaz (Amsterdam Institute for Social Science Research): Ritmes van liefde: West-Europese duurzame romantische relaties in midlife
  Het onderhouden van romantische liefde kan uitdagend zijn wanneer mensen midlife bereiken, een tijd waarin ze geconfronteerd worden met sterfelijkheid en reflecteren op gemiste kansen. In dit etnografische project onderzoekt Roodsaz dagelijkse ritmes van duurzame liefde in midlife onder West-Europeanen met verschillende achtergronden. Ze stelt de vraag hoe mensen liefde levend houden in midlife, terwijl ze tegelijkertijd met maatschappelijke uitdagingen te maken hebben: werkdruk, verwachtingen van ouderschap, meerdere zorgtaken, bindingsangst en fear of missing out. De inzichten zullen dominante noties van temporaliteit en het goede leven helpen (her)overwegen.
   
• Prof. dr. Paul Smeets (Amsterdam Business School): Wat drijft professionele beleggers om de klimaattransitie te financieren?
  Een klimaatneutrale samenleving in 2050 vereist elk jaar 3,5 biljoen dollar extra investeringen. Professionele beleggers (financieel analysten, beleggingsmanagers, CFOs) beheren het merendeel van dit kapitaal. Bestaand onderzoek richt zich echter hoofdzakelijk op particuliere beleggers. In zijn project identificeert Smeets daarom de belangrijkste financiële en psychologische factoren die de duurzame beleggingsbeslissingen van professionele beleggers beïnvloeden. Deze nieuwe inzichten geven beleidsmakers de benodigde instrumenten voor betere wetgeving die groenwassen (greenwashing) tegengaat en de juiste financiële prikkels zet voor privaat-publieke samenwerkingen met professionele beleggers. Dit kan het benodigde kapitaal verstrekken voor projecten die klimaatneutraliteit bevorderen.
   
• Dr. Andrew Yates (Informatics Institute): IDEAS: Incrementele Dichte Representaties
  Moderne op inhoud gebaseerde zoek- en aanbevelingssystemen nemen een stuk tekst als invoer, zoals een webpagina of een vacature, en creëren een weergave van deze volledige tekst. Deze kan gebruikt worden in het genereren van antwoorden en aanbevelingen aan de gebruiker. Deze aanpak werkt goed, maar heeft geen controle over hoe delen van de invoertekst de resulterende representatie beïnvloeden. Yates stelt een paradigma voor waarin informatie stapsgewijs wordt toegevoegd aan een representatie. Deze controle kan de kwaliteit van het resultaat verbeteren en analyse van de inhoud van een representatie mogelijk maken, waardoor gezocht kan worden naar schadelijke inhoud zoals vooroordelen.