Per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) zijn een klasse van duizenden door de mens gemaakte chemicaliën die in ons dagelijks leven worden gebruikt, bijvoorbeeld om producten bestand te maken tegen water, hitte en vlekken. Sadia: ‘PFAS breken niet gemakkelijk af in het milieu en zijn zeer moeilijk te vernietigen. Deze eigenschappen hebben geleid tot een aanzienlijke accumulatie van PFAS in onze omgeving sinds de chemicaliën voor het eerst werden geïntroduceerd in de jaren ‘40.’

Sadia en collega's kregen financiering van de Europese Unie om PFAS in Nederlands drinkwater te bestuderen. ‘We onderzochten het voorkomen en de gezondheidsrisico's van PFAS in ruw en geproduceerd drinkwater en bepaalden hoe efficiënt deze chemicaliën worden verwijderd tijdens de drinkwaterbehandeling’, zegt hij. 

PFAS in alle 18 bronnen

'We hebben ruw en geproduceerd drinkwater bemonsterd op achttien verschillende locaties in Nederland, waaronder verschillende drinkwaterbronnen en verschillende behandelingsprocessen’, legt Sadia uit. Uit de resultaten bleek dat PFAS wordt aangetroffen in alle drinkwater en drinkwaterbronnen in heel Nederland. Door hun unieke chemische eigenschappen zijn PFAS zeer moeilijk te behandelen en te verwijderen met conventionele waterbehandelingsprocessen. Het nieuwe onderzoek toonde ook aan dat er een discrepantie bestaat tussen verschillende zuiveringsstations, ook al gebruiken zij hetzelfde zuiveringsproces.’

8 van de 11 oppervlaktewaterbronnen overschrijden norm

Er bestaan verschillende voorschriften en richtsnoeren om de hoeveelheid PFAS in het milieu te beperken. In Nederland volgt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) de aanbevolen maximale PFAS-drempel die door het Europees Agentschap voor Voedselveiligheid (EFSA) is ingevoerd, maar heeft het ook de verplichting om de bindende nieuwe EU-drinkwaterdrempels tegen 2023 toe te passen.

Die PFAS-veiligheidsdrempel is gebaseerd op de risicobeoordeling van een beperkt aantal PFAS, terwijl andere PFAS buiten beschouwing worden gelaten. In dit nieuwe onderzoek overschreden meerdere locaties (8 van de 11) drinkwater uit oppervlaktewater het door de EFSA ingevoerde veilige niveau. Al het drinkwater voldeed weliswaar aan de eis uit de EU-drinkwaterrichtlijn. Sadia: ‘Maar extra inspanningen zijn nodig voor verdere bronbescherming en verdere waterbehandeling waar nodig, om de veiligheid van het uit oppervlaktewater geproduceerde drinkwater te garanderen.’

Drinkbaar water produceren

Drinkwater in Nederland wordt geproduceerd uit oppervlaktewater (ca. 40%), en grondwater (ca. 60%) als ruwe waterbron. Tien openbare drinkwaterbedrijven in Nederland zijn verantwoordelijk voor de levering van veilig, schoon en voldoende drinkwater aan de bevolking. Zij gebruiken een reeks behandelingstechnieken om verontreinigingen uit het ruwe water te verwijderen. Naar verwachting zullen nieuwe en geavanceerde technieken, zoals membraan- en GAC-filtratie, de verontreinigingen efficiënter verwijderen dan de traditionele technieken zoals beluchting en zandfiltratie.

Publicatiedetails

Open Acces publication. Mohammad Sadia, Ingeborg Nollen,Rick Helmus, Thomas L. ter Laak, Frederic Béen, Antonia Praetorius, Annemarie P. van Wezel, 2023, Occurrence, Fate, and Related Health Risks of PFAS in Raw and Produced Drinking Water.

Dit project is gefinancierd door het onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon 2020 van de Europese Unie in het kader van de Marie Skłodowska-Curie subsidieovereenkomst nr. 860665. Marie Skłodowska-Curie grant agreement No 860665.