Actievoerders vragen om transparantie: maak duidelijk wat de universiteit precies doet met Shell…

Dat vind ik terecht. We moeten transparant zijn, de Centrale Studentenraad heeft ons dat laatst ook gevraagd. Om precies te zijn: de UvA participeert in vier door de NWO-gefinancierde projecten, waarbij Shell een van de consortium-partners is, door een bijdrage aan het onderzoek. Het gaat in alle vier de gevallen om onderzoek gericht op duurzaamheid en milieu. Het eerste onderzoek richt zich op het verminderen van de impact van broeikasmethaan op ons milieu. Het tweede gaat over meetapparatuur voor onder andere medische toepassingen. Het derde gaat over het zuiveren van brak water. Daarnaast is er een groot landelijk consortium dat onderzoek doet naar duurzame chemie, de TU/e, UU en RUG zijn daarvan de trekker en de UvA participeert daar ook in.

Sponsort Shell de UvA op andere manieren?

Nee, misschien is het ook goed om duidelijk te maken wat we níet doen. De UvA werkt in geen geval mee aan onderzoek dat het gebruik van fossiele brandstoffen bevordert. We ontvangen ook geen geld van Shell voor wetenschappelijke congressen, voor reizen van wetenschappers of voor beurzen en dergelijke. We laten ons niet sponsoren door de fossiele industrie.

Bepaalt Shell, of andere bedrijven in de fossiele industrie, niet indirect de onderzoeksagenda van de UvA?

Wij bepalen onze eigen onderzoeksagenda. En die is gericht op de transitie naar duurzame energie. De zorgen van studenten en medewerkers over het klimaat deel ik, net als iedereen die het IPCC rapport heeft gelezen. Als universiteit, als publieke instelling, hebben wij een bijzondere verantwoordelijkheid, een voorbeeldfunctie. Het is belangrijk dat we gezamenlijk inspanning leveren om onze footprint te verkleinen. We hebben daarom sinds enkele jaren een breed duurzaamheidsbeleid: we willen duurzaamheid bevorderen door middel van onderzoek en onderwijs en hebben heldere doelstellingen om onze eigen ecologische voetafdruk te verminderen. Shell heeft daar geen invloed op, onderzoek wordt altijd uitgevoerd op de voorwaarden van de UvA en andere universiteiten. Academische vrijheid en integriteit mogen nooit in het geding zijn.

Verschillende actiegroepen eisen dat universiteiten álle banden verbreken. Ook werken aan duurzame energie zou alleen greenwashing zijn. Waarom doet de UvA dat niet?

Je moet altijd beducht zijn op greenwashing – dat we door de industrie gebruikt worden om mooi weer te spelen. Ik denk oprecht niet dat dat gebeurt bij de projecten waar wij nu aan werken – methaanreductie, schone waterstof etc. Die dragen bij. Maar goed, dan nog kan je daar bezwaar tegen maken, dat begrijp ik. Het is belangrijk dat wij telkens heel goed afwegen of een project of een onderzoek bijdraagt aan de energietransitie. Ik kan mij bijvoorbeeld heel goed voorstellen dat elk nieuw onderzoeksvoorstel voor samenwerking met Shell eerst langs de ethische commissie van de UvA gaat, om advies uit te brengen. De commissie kan dan duurzaamheid, naast eventuele andere ethische aspecten, meewegen. En als het een onderzoek is dat niets bijdraagt aan een duurzame toekomst of bedoeld is als greenwashing, dan moeten we dat gewoon niet doen.