2 May 2022
Het gebruik van AI en digitale technologieën in de wereld om ons heen neemt steeds verder toe en dat heeft tal van juridische, ethische, maatschappelijke en democratische implicaties. In het project ‘De algoritmische samenleving’ (ALGOSOC) onderzoeken Helberger en De Vreese – met collega-wetenschappers binnen en buiten de UvA – hoe we binnen de ontwikkeling van (semi-) geautomatiseerde processen, waaronder Artificial Intelligence, publieke waarden en mensenrechten kunnen waarborgen.
‘Geautomatiseerde besluitvorming wordt steeds meer een maatschappelijke realiteit. Op alle terreinen van ons leven, van gezondheid en het recht tot media en democratie, worstelen beleidsmakers en academici met de vraag of en hoe we geautomatiseerde besluitvorming in de samenleving kunnen toepassen’, aldus Helberger. ‘De Zwaartekracht-financiering voor ons ALGOSOC-programma is een enorme kans om baanbrekende, interdisciplinaire inzichten te ontwikkelen die de ‘algoritmische samenleving’ zullen helpen om onze fundamentele rechten en publieke waarden te beschermen en de noodzakelijke kaders voor governance tot stand te brengen. Ik ben trots dat ik aan deze cruciale uitdaging kan werken met een geweldig team van deskundigen.’
De Vreese: ‘Goed, interdisciplinair en systematisch onderzoek naar hoe digitale technologieën burgers en gebruikers beïnvloeden in verschillende sectoren is hard nodig om een gezonde algoritmische samenleving met heldere spelregels te kunnen waarborgen. Het is een groot voorrecht om samen met een nieuwe generatie onderzoekers een nieuw, interdisciplinair perspectief te ontwikkelen.’
Helberger is universiteitshoogleraar Law and Digital Technology, with special emphasis on Artificial Intelligence; De Vreese is universiteitshoogleraar Artificial Intelligence and Society. Ze werken al geruime tijd samen, onder meer in het AI, Media & Democracy Lab van de onderzoeksteams Human(e) AI en ICDS - Information, Communication and the Data Society. ALGOSOC wordt uitgevoerd door een nationaal consortium. De deelnemers hierin zijn, naast de UvA: Universiteit Utrecht, Erasmus Universiteit Rotterdam, Tilburg University en Technische Universiteit Delft.
Karen Maex, rector magnificus van de UvA: ‘Met de datarevolutie en digitale transformaties groeit de impact van de technologie in razend tempo en dat stelt de samenleving voor veel uitdagingen. Het vinden van oplossingen kan uitsluitend op basis van onafhankelijk kwalitatief hoogstaand onderzoek op basis van interdisciplinaire samenwerking. De Zwaartekracht-financiering voor ALGOSOC is een grote impuls voor dit onderzoek.’
In totaal ontvangen in deze ronde van het Zwaartekracht-programma zeven consortia met topwetenschappers van verschillende Nederlandse universiteiten financiering voor hun onderzoeksprojecten. Bij elkaar wordt ruim 142 miljoen euro toegekend.
Met het Zwaartekracht-programma kunnen onderzoekers gedurende tien jaar universitair toponderzoek doen en multidisciplinair samenwerken. Een van de pijlers van het programma is dat over disciplines en universiteiten heen wordt samengewerkt. De wetenschappers zetten gezamenlijk, in consortia, excellente wetenschappelijke onderzoeksprogramma’s op. Doel van Zwaartekracht is het bevorderen van zwaartepuntvorming van internationaal topniveau. Het programma Zwaartekracht wordt in opdracht van het ministerie van OCW door NWO uitgevoerd.