Ecologie en instandhouding van koraalriffen zijn vaak gericht op het meten van patronen (bijvoorbeeld de overvloed van soorten) en veranderingen daarin in de tijd (bijvoorbeeld achteruitgang). Omdat de onderliggende processen die deze patronen vormen vaak niet goed worden bestudeerd, blijven aanbevelingen voor beheer vaak vaag, legt Mark Vermeij uit. In plaats daarvan worden de diversiteit en de soortensamenstelling van historische of weinig aangetaste riffen gebruikt als referentie voor "ongerepte" rifgemeenschappen en wordt van het rifbeheer verwacht dat het ernaar streeft de aangetaste riffen terug te brengen naar deze basiswaarden. Op veel locaties is de kans echter klein dat de riffen weer tot historische omstandigheden kunnen worden teruggebracht vanwege de aanhoudende behoeften en gevolgen van de menselijke bevolking (d.w.z. visserij, gebruik van de kustlijn, klimaatveranderingen). 

Er zijn echter ook veel riffen in de wereld die de verwachtingen overtreffen gezien de omgeving waarin ze zich bevinden, en uit steeds meer gegevens blijkt dat koralen en andere riforganismen veerkrachtiger en flexibeler kunnen zijn dan traditioneel wordt aangenomen. Voorbeelden hiervan zijn riffen die overleven in de buurt van zware menselijke ontwikkeling, jonge koralen die aangetaste stadsriffen herbevolken en in het laboratorium gekweekte koraaljongeren die de volgende generaties op gang brengen door onverwacht snelle groei en vruchtbare voortplanting. Er wordt weinig aandacht besteed aan onderzoek naar deze riffen die het beter doen dan andere en aan de processen die hun groei en voortbestaan bepalen. 

Hoewel de wereldwijde achteruitgang van koralen zeker zorgwekkend is, kan het bestuderen van uitzonderlijke en beter presterende koralen en koraalriffen de manier veranderen waarop we praten over rifverlies, herstelmogelijkheden, beheersopties en de economische waarde van riffen. Het kan ook nieuwe maatregelen voor beheer opleveren die gebaseerd zijn op de inherente regeneratieve capaciteit van de huidige riffen in plaats van de toepassing van ecologische principes die kenmerkend zijn voor riffen uit het verleden, utopische technofixes of doemdenken. Op dit pleidooi gaat Vermeij verder in tijdens zijn oratie. 

Prof. dr. M. Vermeij, hoogleraar Tropical Marine Ecology: Can functioning reefs in unexpected locations guide coral ecology and conservation in a period of rapid change?

Deze oratie vindt plaats in het Engels.

Deze oratie is hier live te volgen.