Een van de zorgen over het gebruik van social media door jongeren is dat ze de apps veel langer en vaker gebruiken dat ze willen omdat ze meer en meer likes willen verzamelen. Dit zou leiden tot een toename van angstgevoelens en spanning. Onderzoeker Wouter van den Bos: ‘Jongeren maken een ontwikkelingsperiode door waarin ze erg gevoelig zijn voor zowel beloning als afwijzing, gevoelens die vaak gelinkt worden aan impulsief gedrag of symptomen van depressie.’

Een cruciale periode in onze levens

De onderzoekers vlogen het vraagstuk op drie manieren aan. Ten eerste bestudeerden ze een grote dataset van Instagram-berichten, waarbij een rekenmodel de gevoeligheid voor likes vastlegde. Ten tweede voerden ze een experimentele studie uit, die de kenmerken van sociale mediaplatforms nabootste en kon worden gebruikt om stemmingsveranderingen te volgen. Tot slot toonde een verkennende neuroimagingstudie aan dat de gevoeligheid voor sociale media-feedback verband houdt met individuele verschillen in de grootte van de amygdala (het stuk van onze hersenen dat medeverantwoordelijk is voor het verwerken van emotionele herinnering). Gezamenlijk toonden de drie studies bewijs dat jongeren inderdaad gevoeliger kunnen zijn voor sociale media-feedback dan volwassenen.

De adolescentie is een cruciale periode in onze levens, waarin we in hoge mate gevoelig zijn voor de goedkeuring van leeftijdsgenoten én voor afwijzing. Voor dit onderzoek levert dat een interessante paradox op: het krijgen van een like levert een vergroot gevoel van verbondenheid op en een lift voor het humeur van jongeren, maar dat kan de aantrekkingskracht tot de platformen dusdanig groot maken dat het leidt tot problematisch gebruik ervan. Aan de andere kant leggen jongeren de apps sneller weg dan volwassenen als ze geen likes krijgen, maar dat kan dan weer tot een dip in het humeur lijden.

Interventies voor negatieve bijwerkingen

Aangezien de resultaten van de onderzoekers suggereren dat het huidige ontwerp van sociale mediaplatforms zowel positieve als negatieve effecten kan hebben op jongeren, lijkt het erop dat er interventies nodig zijn om de negatieve bijwerkingen aan te pakken.

Volgens de onderzoekers zouden platformen gebruikers tot ander gebruik moeten verleiden. Weg van de nadruk op likes en richting een meer betekenisvolle manier van gebruik. Daarnaast zouden we ons volgens de onderzoekers niet alleen moeten richten op de digitale geletterdheid van jongeren – aangezien ze hierin waarschijnlijk veel beter thuiszijn dan eerdere generaties – maar ook moeten werken aan het vermogen emoties te reguleren in een online omgeving.

Zorgen over geestelijke gezondheid

Hoofdauteur Ana da Silva Pinho: ‘Hoewel sociale media een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van – bijvoorbeeld – identiteitsvorming en sociale verbondenheid onder jongeren, laat ons onderzoek zien dat het ook uitdagingen kan bieden. Met name voor het humeur van jongeren is het cruciaal dat we beter begrijpen hoe jongeren omgaan met en reageren op de mogelijkheden van sociale media. Terwijl we de unieke aspecten van hun de ontwikkelingsfase die ze doormaken niet uit het oog verliezen.’

Publicatiedetails

Ana da Silva Pinho, Violeta Céspedes Izquierdo, Björn Lindström, Wouter van den Bos: ‘Youths’ sensitivity to social media feedback: a computational account’, in: Science Advances, 23 oktober 2024. DOI: 10.1126/sciadv.adp8775.