Het onderzoek werd gedaan door natuurkundigen Daniel Bonn, Stefan Kooij en Cees van Rijn van het Institute of Physics van de UvA in samenwerking met medisch onderzoekers Aernout Somsen (Cardiologie Centra Nederland) en Reinout Bem (Amsterdam UMC).

Druppels: klein en groot

De onderzoekers vroegen gezonde proefpersonen om te spreken en te hoesten, en analyseerden vervolgens met behulp van laserlicht de druppeltjes die daarbij vrijkwamen. Zowel tijdens het spreken als tijdens het hoesten werden grote hoeveelheden kleine druppeltjes waargenomen, grofweg tussen de 1 en 10 micrometer groot. Bij het hoesten kwamen bovendien grotere druppels vrij, tot een millimeter in doorsnede. Die laatste druppels vallen echter binnen een seconde naar de grond, en hebben daardoor een betrekkelijk kleine kans om virussen over te dragen.

De kleine druppeltjes, daarentegen, zweven – door de grote luchtweerstand die ze ervaren – maar heel langzaam naar de grond toe. De onderzoekers ontdekten dat zulke druppeltjes meerdere minuten in de lucht kunnen blijven hangen. Nadat iemand een keer hoest, duurt het ongeveer vijf minuten voordat het aantal kleine druppeltjes in de lucht gehalveerd is. De mini-druppeltjes zijn daardoor potentieel heel gevaarlijk als het gaat om overdracht van het Coronavirus.

Het belang van ventilatie

Toen het experiment werd herhaald in een goed geventileerde ruimte, verbeterden de resultaten dramatisch. Na het aanzetten van een mechanisch ventilatiesysteem verdween de helft van de druppeltjes in tweeëneenhalve minuut uit de lucht. En in een kamer waarin ook een raam en een deur geopend waren, was het aantal druppeltjes zelfs al na dertig seconden gehalveerd – tien keer zo snel als in de kamer zonder ventilatie.

De uitkomsten zijn van belang om betere voorzorgsmaatregelen te kunnen nemen tegen de verdere verspreiding van het coronavirus. Voldoende afstand tot elkaar houden is in bijvoorbeeld het openbaar vervoer niet genoeg om de risico’s te beperken; ventilatie is van minstens even groot belang. Doordat druppeltjes lang aanwezig blijven is ook het gebruik van apps die alleen de nabijheid van anderen meten onvoldoende. De onderzoekers bevelen de gezondheidsautoriteiten aan om met maatregelen te komen die waar mogelijk goede ventilatie in publieke ruimtes garanderen.

Publicatiegegevens

G. Aernout Somsen, Cees van Rijn, Stefan Kooij, Reinout A. Bem en Daniel Bonn: ‘Small droplet aerosols in poorly ventilated spaces and SARS-CoV-2 transmission’ in: The Lancet Respiratory Medicine (2020). https://doi.org/10.1016/S2213-2600(20)30245-9