29 november 2017
Snelle, mobiele DNA-analyse van sporen (Rapid DNA) is al jaren een ‘standaard’-procedure in de bekende misdaadserie CSI. De serie is duidelijk fictie, maar het is mogelijk een serieuze blik naar het toekomstig forensisch onderzoek.
Snelle en mobiele DNA-analyse op de plaats delict kan opsporingsonderzoek enorm versnellen, maar brengt ook risico’s met zich mee. De techniek is minder gevoelig, waardoor snelle analyse soms geen DNA-profiel oplevert, terwijl hetzelfde spoor in het lab wel tot een DNA-profiel had geleid. Succesvolle inzet van deze nieuwe technieken vereist daarom een analyse van de technische en juridische mogelijkheden en van het gedrag van forensisch rechercheurs op de plaats delict wanneer beslissingen genomen moeten worden over het gebruik ervan. Mapes onderzocht deze factoren en kwam daarmee tot een beslismodel voor politie en OM dat kan helpen bij het besluit wel of geen gebruik te maken van snelle en mobiele DNA-analyse bij specifieke opsporingsonderzoeken.
Mapes deed dossier- en literatuuronderzoek en observeerde daarnaast het gedrag van forensisch rechercheurs op een geënsceneerd plaats delict wanneer Rapid DNA-beslissingen genomen moeten worden. Haar resultaten laten zien dat een misdrijf sneller opgelost zou kunnen worden met snelle DNA-technieken. Maar tegelijkertijd selecteerden rechercheurs veel irrelevante en kansarme sporen, die niet kansrijk genoeg zijn voor analyse met de ongevoeligere, snelle techniek, en dat bemoeilijkt de opsporing.
Tot slot keek Mapes ook naar de juridische mogelijkheden om Rapid DNA uit te voeren op de plaats delict. Ze concludeert dat met de juiste juridische basis, goede kwaliteitscontroles en een goed beslismodel de inzet van snelle mobiele DNA-analyse van meerwaarde kan zijn voor het strafrechtsysteem. Het door haar ontwikkelde beslismodel biedt politie en OM handvatten voor een mogelijk succesvolle implementatie van deze technieken in de toekomstige praktijk.
Anna A. Mapes: Rapid DNA Technologies at the Crime Scene. ‘CSI’ Fiction Matching Reality. Promotoren zijn prof. dr. A.D. Kloosterman (NFI en UvA) en prof. dr. C.J. de Poot (VU, HvA en Politieacademie).
De promotie vindt plaats op donderdag 30 november om 16.00 uur. Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.