22 mei 2023
Het programma ‘themagerichte samenwerking’ nodigt wetenschappers uit om op het raakvlak van disciplines en faculteiten onderzoeksvragen te formuleren op maatschappelijk relevante thema’s – en deze ook te verwerken in het onderwijs. Dit programma levert een belangrijke bijdrage aan het realiseren van de ambities uit het Instellingsplan op het gebied van samenwerking en maatschappelijke impact.
Themagerichte samenwerking richt zich op 4 belangrijke maatschappelijke thema’s, waarover binnen de UvA veel relevante expertise is: ‘verantwoorde digitale transformaties’, ‘veerkrachtige, rechtvaardige samenleving’, ‘duurzame welvaart’ en ‘gezonde toekomst’.
In april 2023 heeft het College van Bestuur groen licht gegeven voor 9 ‘midsize projecten’. Deze bouwen voort op bestaande onderzoekssamenwerking tussen UvA-wetenschappers van verschillende faculteiten. Het UvA-projectteam werkt ook samen met niet-academische partijen, waardoor deze projecten maatschappelijke belangstelling en financiering uit externe bronnen genereren.
Ook zijn 12 nieuwe seed grants toegekend. Deze stellen UvA-wetenschappers van verschillende faculteiten in staat om samen te werken aan kleinschalige, innovatieve, interfacultaire onderzoeksprojecten of de voorbereiding van subsidievoorstellen.
Deze midsize en seed grant projecten dragen op uiteenlopende wijze bij aan wetenschap en aanpak van maatschappelijke vragen rond de genoemde 4 thema’s. Om een indruk te geven van deze projecten, lichten we hier voor elk thema één project uit als voorbeeld. Ook vind je onderstaand links naar de themapagina’s, waarop een beschrijving van alle toegekende projecten is opgenomen.
Welke juridische en technische mechanismen maken het mogelijk om veilig gegevens uit te wisselen tussen bedrijven en de overheid, en daarbij de rechten en belangen van alle betrokken partijen in acht te nemen? Dat is het onderwerp van een van de projecten binnen het thema ‘verantwoorde digitale transformaties’.
De onderzoekers kijken naar het delen van gegevens tussen bedrijven en overheden via "data-intermediairs". Een data-intermediair, een betrouwbare derde partij met een op maat gesneden data governance regime, kan mogelijk helpen om negatieve prikkels weg te nemen en het vertrouwen versterken in B2G-gegevensuitwisseling (Business-to-Government).
Het succes of falen van B2G in het publieke domein heeft directe gevolgen voor gemeenten in de hele EU, en daarmee voor de burgers. Bij de opzet van het project wordt gekeken naar zowel de juridische en technische validering van het data governance regime van de intermediair als naar de maatschappelijke relevantie bij het faciliteren van B2G, zowel op gemeentelijk als op EU-niveau.Dr. Heleen Janssen, projectleider Gegevens delen via een intermediair
Het projectteam bestaat uit onderzoekers van de faculteiten Rechtsgeleerdheid en Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Naast andere partijen investeert ook de gemeente Amsterdam in dit project, zowel in geld als in natura.
Lees meer over dit onderzoeksproject
Gegevens delen via een intermediair is niet het enige toegekende project voor dit thema. Andere toegekende projecten zijn:
Lees meer over deze projecten op de webpagina over verantwoorde digitale transformaties.
Het milieueffect van digitale diensten in Nederland is groot: datacenters verbruiken drie keer meer energie dan de NS. Door middel van gedragsinterventies, wetgeving en beleidsveranderingen, wil dit project op nationaal - en mogelijk internationaal - niveau aanzienlijke besparingen in CO2-emissies bereiken. Met een interdisciplinaire aanpak die het werkelijke gebruik onderzoekt, willen de onderzoekers de ecologische voetafdruk van digitale diensten verkleinen.
If we want to conduct behavioural economic experiments in context of this project, we must do this in a real-world setting. Therefore, we plan to create a microcosmic setup of the continuum that will provide real feedback to subjects in our trials. These experiments will enable us to test all our hypotheses realistically.Dr. Anuj Pathania, projectleider Energielabels voor ecologisch duurzame digitale diensten
Het interdisciplinaire team bestaat uit onderzoekers van de faculteiten Rechtsgeleerdheid, Economie en Bedrijfskunde, en Natuurwetenschappen Wiskunde en Informatica.
Lees meer over dit onderzoeksproject
Energielabels voor ecologisch duurzame digitale diensten is niet het enige toegekende project voor dit thema. Andere toegekende projecten zijn:
Lees meer over deze projecten op de webpagina over duurzame welvaart.
Het is van groot maatschappelijk belang om te begrijpen waarom democratisch verval plaatsvindt en hoe het kan worden voorkomen. We weten echter weinig over de informele grondslagen van de democratie. Dit project verschaft nieuwe inzichten over hoe we de democratie weerbaarder kunnen maken op basis van onderzoek naar democratische normen onder burgers en elites in Europa, Azië en Noord-Amerika.
In de afgelopen twee decennia zien we in vele landen in de wereld een achteruitgang van de democratie, ook gevestigde democratieën. Met dit project willen we beter begrijpen waarom dit gebeurt en wat we kunnen doen om het te voorkomen. Wij richten ons op de naleving van informele democratische normen onder burgers en politieke elites, omdat de gezondheid van de democratie daar in belangrijke mate van afhangt. Juist deze normen staan de afgelopen jaren steeds meer onder druk.Assistant Professor Nik de Boer, projectleider De identificatie en verdediging van de normatieve grondslagen van de democratie
Het onderzoeksteam bestaat uit wetenschappers op het gebied van rechtsgeleerdheid, communicatie, antropologie, Europese studies, politicologie, sociologie en geschiedenis. Zij zullen samenwerken met diverse partners, zoals het Nederlandse ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, European Democracy Hub en Centre for Policy Research.
Lees meer over dit onderzoeksproject
De identificatie en verdediging van de normatieve grondslagen van de democratie is niet het enige toegekende project voor dit thema. Andere toegekende projecten zijn:
Lees meer over deze projecten op de webpagina over een veerkrachtige, rechtvaardige samenleving.
Het verminderen van de vleesinname heeft duidelijke en onbetwiste voordelen voor het klimaat, de volksgezondheid en dierenwelzijn. Dit is echter een uitdaging. Voor veel mensen is het moeilijk voor te stellen dat een overwegend plantaardig dieet de norm wordt. Het doel dit project is nieuwe verhalen rond voedsel en eten voorstellen, en leren van voorbeelden uit het verleden en het heden. Uiteindelijk kan dit bijdragen aan nieuwe maatschappelijke normen en manieren van (denken over) het eten van vlees, en daarmee tot gezonde, duurzame voeding voor de menselijke samenleving en de planeet als geheel.
Everyone has their own idea about what it means to eat meat, and meat plays an important part in our current food system. In this project we truly combine disciplines to understand and change the way people, and society as a whole, think about eating meat. We will push the boundaries by talking directly to the public in various ways, including a museum exhibition.Dr. Mary Nicolaou, projectleider Herschrijven van vleesconsumptieverhalen
Dit project is een samenwerking tussen onderzoekers van de faculteiten Geesteswetenschappen, Maatschappij en Gedrag, en Geneeskunde. Het maakt gebruik van verschillende expertises om de overheersende rol van vlees in vroegere en hedendaagse diëten te begrijpen.
Lees meer over dit onderzoeksproject
Herschrijven van vleesconsumptieverhalen is niet het enige toegekende project voor dit thema. Andere toegekende projecten zijn:
Lees meer over deze projecten op de webpagina over gezonde toekomst.
Heb je een vraag over themagerichte samenwerking? Neem dan contact op met Emmelie Kamsteeg.