Binnen de neoklassieke economie ligt een onwankelbaar vertrouwen in het najagen van grote aantallen: meer is altijd beter. Meer groei betekent meer inkomen, meer aanbod en productie, meer werkgelegenheid, meer vraag, meer investeringen, meer groei, enzovoort. ‘Dit geeft mensen een bepaald gevoel van veiligheid’, vertelt Pouw. ‘Pas wanneer een crisis toeslaat, lijken zij zich bewust te worden van de gevaren, want er zijn altijd kantelpunten: een bepaald evenwicht, bijvoorbeeld in economische groei of tussen vraag en aanbod, wordt verstoord en dit brengt met risico’s zich mee voor bijvoorbeeld de volksgezondheid of internationale veiligheid.’

Grenzen aan economische groei

Hoe onlosmakelijk onze economieën verbonden zijn met onze samenlevingen, maken de financiële crisis van 2008 en de huidige coronacrisis goed duidelijk. Pouw: ‘Door onze manier van leven en de globalisering staan markten, mensen en culturen voortdurend met elkaar in contact. We kunnen daarom niet langer in een wereld als de onze blijven leven, gebouwd op massaconsumptie en niet-duurzame consumptie en productie. De natuur en de gezondheid van de mens stellen grenzen aan economische groei.’

Pouw presenteert in haar boek een Welzijnseconomie Matrix, waarin zij het menselijk welzijn in het centrum van de economie plaatst. In plaats van economische groei staat het welzijn dat mensen zelf en in relatie tot hun omgeving nastreven, centraal. Welzijn kent een materiële, relationele en subjectieve dimensie. Binnen de materiële dimensie streven mensen naar zaken zoals een opleiding, inkomen en bestaanszekerheid. In de relationele dimensie maken mensen gebruik van sociaal kapitaal en verhouden ze zich tot de natuur om welzijn te realiseren. En, ten slotte, in de subjectieve dimensie bepalen mensen hun waarden en normen, en evalueren zij kwaliteit van leven. Bij het maken van economische keuzen spelen al deze dimensies een rol; een economische keuze behelst dus meer dan een kosten-baten analyse in termen van geld alleen, stelt Pouw. De Welzijnseconomie Matrix biedt een afwegingskader om economische besluitname inzichtelijk te maken door de uitruil met samenleving en natuur binnen het kader te plaatsen. De gemeente Amsterdam heeft Pouw en haar groep, geïnspireerd door de ideeën in het boek, de onderzoeksopdracht gegeven een Welzijnseconomie Index voor de stad Amsterdam te ontwikkelen.

Over Nicky Pouw

Nicky Pouw is universitair hoofddocent en onderzoeker binnen het programma Governance and Inclusive Development van het Amsterdam Institute for Social Science Research (AISSR) van de UvA. Ze is auteur van Introduction to Gender and Wellbeing in Microeconomics (2017) en co-editor van The Wellbeing of Women in Entrepreneurship. A Global Perspective (2019).

Publicatiegegevens

N.R.M. Pouw: Welzijnseconomie. Hoe en waarom de economie moet veranderen (Amsterdam University Press, 27 oktober 2020) ISBN 9789463726603 (Nederlandse editie) en 9789463723855 (Engelse editie) Prijs: € 19,99

Tot 31 oktober is er een kortingsactie voor de Engelstalige editie, waarvoor de volgende actiecode gebruikt kan worden: ActiePouw2020