Gefeliciteerd! Hoe was de uitreiking?

‘Verbazingwekkend. Eigenlijk had ik verwacht dat Vincent Odekerken van de medische faculteit de prijs zou winnen, gezien de grote druk op de zorg in deze coronatijd. Op het moment dat één van de uitreikers, Taimoor Baig, verkondigde dat de gekozen docent ook na afloop van de colleges contact bleef houden met studenten, ging er een lampje branden. Toch was het een verrassing, zowel nu als tijdens de uitreiking van de facultaire titel. Die uitreiking was in mei.

Voordat de uitslag van de jury bekend gemaakt werd, kwamen alle facultaire winnaars samen in een Zoomvergadering. Van die gesprekken heb ik veel geleerd. We konden sparren over het dubbele lesgeven, zowel online als fysiek, en over hoe je als wetenschapper benaderd wordt in tijd van mythevorming en misinformatie. En natuurlijk is het interessant om met een natuurkundige, een medicus, een geesteswetenschapper en anderen samen te komen. Rector Karen Maex had het aan het slot over “verbinding”, en dat sprak me erg aan, omdat dat precies hetgeen is dat ik als docent belangrijk vindt en wat de jury aangaf als mijn sterke punt.’  

Verbinding is dus belangrijk in uw colleges. Hoe bereik je dat als docent?

‘Hoe je dat doet, weet ik eigenlijk niet. Verbinding maken doe ik bijna als tweede natuur, bijvoorbeeld met voorbijgangers. Ik denk dat zonder verbinding het proces van overbrengen en leren niet tot stand komt. Voor een groep studenten probeer ik me in te voelen hoe ze tegenover mij en tegenover het onderwerp staan, waar ik vervolgens op in speel. Enthousiasme voor het onderwerp is heel belangrijk en dit vuur probeer ik over te brengen op studenten. Ook het duiden van de technische materie in de bredere context helpt om studenten ‘mee te nemen’. Vaak ontstaat verbinding eerst met een paar studenten en langzaamaan volgt de rest.

Een mooi voorbeeld is het gebruik van stilte in colleges. Als studenten de collegezaal binnenkomen, zijn ze vaak nog met van alles bezig: “Heb ik mijn fiets wel op slot gedaan? Hoe zal die presentatie straks gaan? Wat moesten we ook alweer voorbereiden?” Eerst laat ik de natuurlijke rust terugkeren en vervolgens laat ik die stilte een tijdje doorwerken. Het is belangrijk om de drukte even achter je te kunnen laten. Iedereen kan dan reflecteren op wat je verwacht van de bijeenkomst en wat je eraan kunt bijdragen. 

Is uw stijl ook veranderd door de jaren heen?

‘Jazeker. Ik ben steeds meer mezelf geworden voor de collegezaal. Eigenlijk ben ik altijd enigszins nerveus van tevoren. Deze ‘plankenkoorts’ verbetert je prestatie en zorgt voor focus. Maar de zenuwen worden minder omdat je kunt vertrouwen op wat je hebt kunnen doen in het verleden. Hoe ouder je wordt, hoe minder je geeft om wat anderen van je vinden. En als je iets te vertellen hebt, doe het nu, want je weet niet wanneer je de kans weer krijgt. Mijn hart ligt wel nog steeds bij dezelfde onderwerpen: de Europese Unie, Europees recht en het snijvlak tussen praktijk en theorie. Daarover vertellen doe ik met heel veel plezier.’  

Heeft u tips voor studenten die zelf docent willen worden? 

‘Iedereen moet zijn eigen stem vinden en een manier vinden om kennis over te brengen die voor hem of haar werkt. Het helpt om colleges laagdrempelig te houden en verbinding te maken met studenten. Verder is wederzijds respect heel belangrijk. Alle vragen zijn welkom. Als tip zou ik zeggen: Kijk naar een docent waar je zelf helemaal warm voor liep, bijvoorbeeld op de middelbare school. Een goede docent zorgt ervoor dat je je verbonden voelt met het vak en het kan behulpzaam zijn om daaraan terug te denken. Concreet: volgens mij spreek ik mede goed Frans dankzij de fantastische lerares die ik op de middelbare school had.’  

Over René Smits:

Professor René Smits is van 2000 tot 2020 hoogleraar aan de UvA geweest. Hij geeft dit jaar nog les aan de master Law & Finance en begeleidt studenten in de Amsterdam Law Hub bij het introduceren van duurzame bankproducten op islamitische basis. Op dit moment is Smits bezig met een boek over de juridische aspecten van sustainable finance, zoals de Green Deal van Europa, de Sustainable Development Goals en duurzaam beleggen. Verder is hij consultant bij zijn eigen bedrijf, is hij plaatsvervangend lid van de Administrative Board of Review (ABoR) van de Europese Centrale Bank en werkt hij als assessor voor de Belgische Mededingingsautoriteit. Meer informatie over professor René Smits is hier te vinden. 

Lees hier meer over de onderwijsdag en hier over de verkiezing van Docent van het Jaar.