Ongekende schaal en complexiteit

De Time Machine is een grootschalige computationele en digitaliseringsinfrastructuur die de gehele sociale, culturele en geografische ontwikkeling van Europa in kaart brengt. Time Machine creëert geavanceerde AI-technologieën om grote hoeveelheden informatie uit complexe historische datasets beschikbaar te maken. Op deze manier kan een schat aan data - variërend van middeleeuwse manuscripten en historische objecten tot smartphone- en satellietbeelden – worden omgezet in bruikbare kennis voor tal van toepassingen. Gezien de ongekende schaal en complexiteit van de data heeft de kunstmatige intelligentie van de Time Machine zelfs de potentie om Europa een sterk voordeel te geven in de wereldwijde AI-race.

Virtuele ‘teletijdmachine’        

Het project wordt geleid door een consortium van 33 hoofdpartnerinstellingen en er zijn meer dan 200 andere organisaties betrokken uit het onderzoek, erfgoed, de publieke sector en het bedrijfsleven. Time Machine is tegelijkertijd een groeiend netwerk van steden, waaronder Amsterdam. ‘Het Time Machine-project is de droom van iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis: het verleden verkennen alsof we er bij zijn. Denk aan de teletijdmachine van professor Barabas in de Suske en Wiske-strips, maar dan virtueel. Een soort van Google Earth voor het verleden, waarin je door historisch Europa kunt navigeren in ruimte en tijd’, aldus Julia Noordegraaf, hoogleraar Digitaal Erfgoed en bestuurslid van het Europese Time Machine-consortium. ‘We zijn ontzettend blij dat de Europese Commissie de potentie ziet van het Time Machine-project. De big data van het verleden kunnen in de toekomst een enorme culturele, economische en maatschappelijke impact hebben.

Amsterdam Time Machine

In een groot aantal steden wordt gewerkt aan lokale Time Machines, in navolging van de Venice Time Machine van Frédéric Kaplan (coördinator van de Europese Time Machine) en zijn collega’s in Lausanne en Venetië. Noordegraaf coördineert, samen met UvA-historicus Claartje Rasterhoff, de Amsterdam Time Machine. ‘Hierin gaat het om data over de stad en haar inwoners - data uit verschillende bronnen, verbonden en geharmoniseerd in één grote zak van historische big data’, vertelt Noordegraaf.

Rasterhoff vult aan: ‘Dit alles maken we vervolgens ruimtelijk toegankelijk door historische kaarten en 3D-reconstructies van de stad in verschillende periodes aan elkaar te koppelen. Om een beter idee hiervan te krijgen, kun je kijken naar de mooie visualisatie die het Stadsarchief Amsterdam maakte van de groei en uitbreiding van de stad in de 17^de eeuw [zie onderstaand filmpje]. Hierin is de bouw van de grachtengordel zichtbaar, maar ook de uitbreiding voorbij de oude stadsmuren en de komst van de Westerkerk. Waar we met de Amsterdam Time Machine op uit willen komen is vergelijkbaar hiermee, maar dan verrijkt met alle gegevens die we hebben over de mensen, objecten en gebeurtenissen die een rol speelden in het leven en de cultuur van de stad.’

‘Met zo’n geavanceerde ruimte-tijdmachine kunnen we de ontwikkeling van de stad en haar inwoners bestuderen op ongekende schaal, en daarmee nieuwe inzichten leveren aan de historische wortels van hedendaagse stedelijke vraagstukken’, besluit Noordegraaf.

De leden van het Europese Time Machine-consortium treffen elkaar op 18 en 19 maart in Brussel voor de officiële kick-off. Op 9 en 10 mei vindt aan de UvA een tweede consortiumbijeenkomst plaats.