In zijn onderzoek richt Van der Helm zich onder meer op het leef- en leerklimaat voor jongeren die het in de samenleving minder getroffen hebben, bijvoorbeeld in de jeugdzorg en (jeugd) GGZ en forensische zorg, het speciaal onderwijs, de maatschappelijke opvang en gezinshuizen. Ook bestudeert hij het werkklimaat onder medewerkers van instellingen en het speciaal onderwijs. Het uiteindelijke doel is bij te dragen aan het verbeteren van het klimaat en de behandeling in en buiten de instellingen om daarmee de ontwikkelingskansen van jongeren en jongvolwassenen te vergroten. Van der Helms onderzoek heeft navolging gekregen in verschillende landen en universiteiten binnen- en buiten Europa.

Op het snijvlak van zorg en onderwijs

Kinderen met een verstandelijke of lichamelijke beperking en gedragsproblemen gaan in Nederland vaak naar het speciaal onderwijs. In Nederland gaat het volgens de Sectorraad GO om ongeveer 67.000 leerlingen en dat aantal lijkt vooralsnog niet af te nemen, ondanks de Wet Passend Onderwijs. Door de aard van de problematiek van de leerlingen kan speciaal onderwijs niet los worden gezien van de zorg die zij nodig hebben. Er is dringend onderzoek nodig naar de effectiviteit van onderwijs en zorg om maatschappelijke problemen, zoals het accepteren van handicaps door de samenleving, thuiszitten of pesten of gebrek aan (passend) onderwijs in de jeugdzorg en jeugd-GGZ, op te lossen en leerkrachten te ondersteunen.

De bijzondere leerstoel bevindt zich op het snijvlak van onderwijs en zorg. Van der Helm gaat zich als bijzonder hoogleraar in onderwijs en onderzoek richten op kennisontwikkeling over leerlingen met cognitieve beperkingen, gedragsproblemen en internaliserende problematiek (trauma). Concreet gaat het om het ontwikkelen en toetsen van evidence-based interventies voor het speciaal onderwijs, om het klasklimaat te verbeteren, leerkracht-leerling relaties te versterken, traumasensitief te werken en zorg en onderwijs met elkaar te verbinden. Maatschappelijke participatie en democratisch burgerschap vormen daarin belangrijke elementen.

Scientist-practitioner

Als bijzonder hoogleraar gaat Van der Helm bijdragen aan het bachelor- en (post)masteronderwijs binnen College en Graduate School of Child Development and Education van de UvA. Van der Helm begeleidde en begeleidt samen met Geert-Jan Stams, hoogleraar Forensische Orthopedagogiek aan de UvA, verschillende promoties op het terrein van onderwijs en zorg. Het uitgangspunt is de 'scientist-practitioner'-benadering: studenten pedagogische wetenschappen moeten zowel kennis en vaardigheden leren met betrekking tot de klinische praktijk als zich wetenschappelijke vaardigheden en attitudes eigen maken en die aan elkaar kunnen verbinden.

Over Peer van der Helm

Van der Helm is sinds 2004 verbonden aan de Hogeschool Leiden (HL), sinds 2004 als docent-onderzoeker bij de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening en Toegepaste Psychologie en sinds 2014 ook als lector Residentiële Jeugdzorg. Daarnaast werkt Van der Helm sinds 2010 als gastdocent bij de masteropleiding Forensische Orthopedagogiek van de UvA. Van der Helm studeerde Geneeskunde en Psychologie aan de UvA, en promoveerde aan de VU op een onderzoek naar het groepsklimaat in justitiële jeugdinrichtingen.

Hij heeft verschillende publicaties in internationale peer reviewed tijdschriften op zijn naam staan en hij schreef drie handboeken voor het wo en het hbo. Ook publiceert hij regelmatig opiniestukken over onderwijs en zorg, onder meer op de websites Sociale Vraagstukken en Sociaalweb.

Over de leerstoel

De bijzondere leerstoel wordt mogelijk gemaakt door: Aloysius Stichting, Stichting De Onderwijsspecialisten, Stichting SO Fryslân, Stichting Alterius, Stichting Speciaal Onderwijs Twente en Oost Gelderland (SOTOG) en de Sectorraad GO (penvoerder). Sectorraad GO is de nieuwe naam van het voormalige LECSO en SBOwerkverband.