In de periode tussen 2005 en 2017, zijn in de Nederlandse steden veel archeologische opgravingen uitgevoerd die veel nieuwe gegevens hebben opgeleverd over de relatie tussen stad en platteland. Steden vertonen in tijden van economische neergang vaak een teruggang van de stedelijke bebouwing en stedelijke functies. Daarvoor in de plaats kwamen rurale activiteiten. Dit proces noemen we ‘ruralisering’.

Ook als zelfstandig verschijnsel, is de rurale component van stedelijke nederzettingen tot dusver sterk onderbelicht gebleven. Veel steden behielden een sterk ruraal karakter. Zelfs in ‘echte’ steden, speelden rurale activiteiten nog steeds een rol. We hebben het dus over zowel een constante (voedselproductie binnen en net buiten steden: stadslandbouw) als een ontwikkeling die zich onder bepaalde omstandigheden kan voordoen (ruralisering). Ruralisering komt tot uitdrukking in een toenemend belang van stadslandbouw, ruimtelijk en sociaaleconomisch. 

Tien steden verspreid over Nederland

Voor het onderzoek worden honderden rapporten doorgenomen en alle indicatoren die wijzen op stadslandbouw en ruralisering geïnventariseerd. De onderzoekers hopen aan de hand van de opgravingen iets te kunnen zeggen over de aard en omvang van agrarische activiteiten binnen steden in de periode tussen 1200 en 1950.

Om tot de beoogde analyse te komen wordt een selectie gemaakt van tien steden waarvan voldoende archeologisch relevante gegevens beschikbaar zijn, om een gedegen onderzoek uit te kunnen voeren. Deze tien steden variëren in ouderdom en omvang en liggen verspreid over diverse landschappen in Nederland. Doel van het onderzoek is onder meer om inzicht te verwerven in de rurale component in steden vanwege voedselproductie enerzijds en toenemende ruralisering in perioden van terugval in de stedelijke ontwikkeling anderzijds.

Inzicht voor nieuwe opgravingen

Met deze synthese beogen we een goed inzicht in stadslandbouw en ruralisering in laatmiddeleeuwse steden te verkrijgen en kunnen we onderzoeksvragen voor toekomstige opgravingen aanscherpen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Universiteit van Amsterdam, in het kader van het Oogst voor Maltaprogramma van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Contact

Heeft u vragen over dit onderzoek? U kunt contact opnemen met Heleen van Londen van de Universiteit van Amsterdam.