Implementatie Instellingsplan: themagerichte samenwerking
Vanuit het programma themagerichte samenwerking zijn de ambities voor dit thema vertaald naar concrete onderzoeksprojecten. In de zomer van 2022 zijn budgetten toegekend voor opstartprojecten, die nu worden uitgevoerd. In april 2023 zijn budgetten toegekend voor zogenoemde midsize en seed grant projecten.
Seed grant projecten brengen UvA-wetenschappers van verschillende faculteiten samen om te werken aan kleinschalige, innovatieve, interfacultaire onderzoeksprojecten of de voorbereiding van subsidievoorstellen.
Midsize projecten bouwen voort op bestaande onderzoekssamenwerking tussen UvA-wetenschappers van verschillende faculteiten. Ook is er sprake van samenwerking met een of meer niet-academische partners.
Onderstaand volgt een overzicht van projecten voor het thema duurzame welvaart.
Algen worden in diverse sectoren gezien als een hoogwaardige grondstof, zoals biologisch afbreekbare materialen, cosmetica, geneesmiddelen en eiwitrijke voeding. Dit project heeft tot doel om de opbrengst van algen te verhogen en de kosten te verlagen, nieuwe circulaire oplossingen te vinden en de behoeften van de consument te begrijpen en in te vullen om de toepassing van algen in de circulaire economie te versnellen. De economische en ecologische impact van de technologie die ze willen gaan gebruiken, is groot, met een extra opbrengst van 10 tot 30% die 100.000 tot 300.000 euro per hectare per jaar oplevert, waarbij elektriciteit wordt bespaard en CO2 wordt vastgelegd.
Het interdisciplinaire team van onderzoekers dat aan dit project werkt, is afkomstig van de faculteiten Natuurwetenschappen Wiskunde en Informatica, Economie en Bedrijfskunde, en Maatschappij- en Gedragswetenschappen.
Bij het project zijn zes externe partijen betrokken die de hele waardeketen bestrijken, waaronder Chemtrix en Renolit voor de productie van nanokristalfolie, en vier algenkwekers - AlgaSpring, Photanol, A4F en Algae Holland. Zij bestrijken verschillende klimaatzones en markten (A4F komt uit Portugal), waardoor verschillende business cases kunnen worden onderzocht. Naast het faciliteren van onderzoek, zorgen de partners voor cruciale contacten en inzichten in marktsegmenten.
Projectteam:
Na het geslaagde Duurzame welvaart Seed Grant-project META van vorig jaar, heeft het team met succes een aanvraag ingediend om uit te groeien tot een middelgroot project. Het nieuwe en grotere onderzoeksproject SISTEM-NL bouwt voort op het vorige door de vervuiling door microplastics, veroorzaakt door microvezels die vrijkomen bij het wassen van textiel, aan te pakken. Het team schat de uitstoot van microvezels in Nederland en onderzoekt tegelijkertijd de bruikbaarheid van Citizen Science bij het bestrijden van de vervuiling door microplastics. De studie beoogt ook de bewustwording en betrokkenheid van mensen te vergroten door kennis en communicatiemiddelen aan te reiken, wat cruciaal is bij de aanpak van microplasticvervuiling.
Het interdisciplinaire team bestaat uit onderzoekers van de Faculteit Natuurwetenschappen Wiskunde en Informatica (milieurisico en milieuchemie) en de Faculteit Maatschappij en Gedrag (sociale psychologie en persuasieve communicatie).
Het onderzoek wordt ondersteund door private organisaties, zoals textiel R&D ontwikkelaars (Avantium), textielproductie-industrie (Bell Rain), grote leveranciers (Groenendijk bedrijfskleding, MG Holland BV), en kledingretailers (Studio Anneloes). Een speciaal herontworpen filter wordt geleverd door PlanetCare. Semi-publieke en publieke partners zijn onder andere Wetenschapsknooppunten, Plastic Soup Foundation, Amsterdam Green Campus, PULSAQUA, Dutch Sustainable Fashion Week en Hogeschool InHolland.
Projectteam:
De huidige organisatie van de supply chains in de wereldeconomie vormt een uitdaging voor het milieu en is kwetsbaar voor milieuveranderingen. Nieuwe wetgeving stelt bedrijven verantwoordelijk voor milieuschade, maar er is weinig bekend over de aanpassingen die bedrijven doorvoeren in hun supply chains.
Dit project maakt het potentieel van wetgeving rond duurzame supply chains inzichtelijk en beoogt te projecteren hoe supply chains in de toekomst kunnen veranderen als gevolg van wetgeving en een reeks andere factoren. De bevindingen kunnen waardevol zijn voor bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden die strategieën en regelgevingsinstrumenten voor duurzame supply chains willen ontwikkelen.
Het project combineert expertise uit het recht, politieke economie en computerwetenschap om een nieuwe methodologie te ontwikkelen voor het evalueren van de effectiviteit van regelgeving voor duurzame supply chains bij het verminderen van milieurisico's.
Projectteam:
Energy Labels is een lopend UvA-project aan de Faculteit Natuurwetenschappen Wiskunde en Informatica, dat tot doel heeft het energieverbruik van digitale diensten continu te meten en vast te leggen. Dit project vult dat aan met een interdisciplinaire aanpak die het werkelijke gebruik en de handhaving van de uitkomsten van het Energy Labels-project onderzoekt. Op die manier wil het een vermindering van de ecologische voetafdruk van digitale diensten bevorderen.
Het interdisciplinaire team bestaat uit onderzoekers van de faculteiten Rechtsgeleerdheid, Economie en Bedrijfskunde, en Natuurwetenschappen Wiskunde en Informatica. Zij zullen werken aan het ontwerpen, implementeren en standaardiseren van energielabels. Door na te gaan hoe energielabels kunnen worden gebruikt om een reële vermindering van de ecologische voetafdruk te realiseren, wil het project een pilot uitvoeren om gebruikers aan te zetten tot energiebesparend gedrag.
Dit project kijkt naar het milieueffect van digitale diensten in Nederland, waar datacenters drie keer meer energie verbruiken dan de NS. Door middel van gedragsinterventies, wetgeving en beleidsveranderingen wil het project op nationaal - en mogelijk internationaal - niveau aanzienlijke besparingen in CO2-emissies bereiken.
Projectteam:
Collectief verantwoordelijkheidsgevoel in de vorm van Community Land Trust (CLT) heeft het potentieel om een instrument te worden voor Amsterdam om de welvaart van haar inwoners op een duurzame manier te verbeteren. CLT is een alternatieve visie op privaat landeigendom. Het is een non-profit, democratische en door de gemeenschap geleide organisatie die doorgaans woningen ontwikkelt en beheert voor minder bevoorrechte leden van de samenleving.
Dit project heeft tot doel om het noodzakelijke interdisciplinaire inzicht te ontwikkelen in de theoretische onderbouwing van CLT’s. Het project vindt plaats in samenwerking met een gepassioneerde gemeenschap van lokale CLT-veranderaars.
Wasgedrag wordt vaak over het hoofd gezien als deel van de ecologische voetafdruk van textiel. Het wassen van textiel zorgt er namelijk voor dat synthetische microvezels vrijkomen die in de vorm van microplastics terechtkomen in het milieu.
In dit project worden nieuwe, mensgerichte onderzoeksmethodes ontwikkeld om gegevens over emissies van huishoudens te verzamelen. Het overkoepelende doel van dit project is om te onderzoeken hoe lokale gedragsveranderingen kunnen helpen bij het verminderen van mondiale vervuilingsproblemen. Hierbij onderzoekt het team hoe burgerwetenschap leidt tot leren en betrokkenheid, en zo milieuvriendelijk gedrag kan stimuleren.
Zorgverlening heeft een aanzienlijke ecologische voetafdruk. Het beoordelen van de milieu-impact van zorgtrajecten is een cruciale stap om een transitie naar duurzame welvaart mogelijk te maken, zowel binnen Amsterdam als internationaal.
Binnen dit project zullen meerdere intersectorale zorgpaden van Amsterdam UMC met een hoog volume en een potentieel hoge milieu-impact geïdentificeerd worden. Vervolgens wordt er één zorgpad in detail in kaart gebracht (met een causaal lusdiagram), wordt de CO2-voetafdruk gekwantificeerd middels een Life Cycle Assessment en wordt er met behulp van een Action Scales Model gekeken wat de belangrijke hefbomen zijn voor blijvende verandering.
Het UvA Sustainability Platform (USP) is een interdisciplinaire community voor het opbouwen en uitwisselen van kennis over duurzaamheid tussen wetenschappers van de UvA.
De stuurgroep voor het thema 'Duurzame welvaart' bestaat uit de volgende leden:
Neem voor meer informatie over de themabenadering voor ‘duurzame welvaart’ contact op met projectmanager Dylan Suijker (e-mail: d.p.l.suijker@uva.nl)