De thuissituatie waarin een kind opgroeit, de buurt waarin kinderen wonen, stress bij de ouders: het kan allemaal invloed hebben op de onderwijskansen van een kind of jongere. Sommige leerlingen hebben meer dan een goede school nodig om te kunnen leren. De gemeente Amsterdam is om die reden in 2019 met 10 Amsterdamse Familie Scholen gestart, en in 2023 werd dit opgeschaald naar 32. Op deze scholen wordt er samengewerkt tussen de drie leefwerelden van het kind voor een optimale ontwikkeling: thuis, de school en de buurt. Ouders (of verzorgers) kunnen er terecht bij een servicepunt dat in of vlakbij school aanwezig is, waardoor de stap naar hulpverlening snel kan worden gemaakt.  

In de periode 2019-2023 is de Amsterdamse Familie School onderzocht door een samenwerking tussen de UvA, de HvA en het Kohnstamm Instituut. De onderzoekers volgden de ontwikkelingen op de scholen en keken welke veranderingen er zichtbaar waren bij de kinderen en hun gezinnen. 

Aanpak verbetert welbevinden 

De onderzoekers concluderen dat de aanpak in het algemeen het welbevinden van leerlingen verbetert en hun leefwereld vergroot. Leerlingen komen daarnaast in aanraking met nieuwe activiteiten binnen en buiten school. Ouders ontwikkelen een sterkere relatie met de school, doordat hun kind op school geholpen kan worden en zij vaker op school aanwezig zijn. De school is voor hen een laagdrempelige plek waar ze met diverse vragen terecht kunnen. Ook zijn ouders door deze aanpak beter op de hoogte van wat zich op school afspeelt en is de school zelf beter op de hoogte van de thuissituatie.  

Bijschakelen in het eerste jaar 

In het eerste jaar van het onderzoek bleek wel dat sommige scholen nog moeite hadden met het opzetten van een aanpak gericht op armoedebestrijding, een belangrijk onderdeel van de familieschool dat gezinnen perspectief geeft op bestaanszekerheid. De scholen en onderzoekers hebben toen succesvol samengewerkt om de aanpak verder vorm te geven. Signalen van armoede werden hierna beter in kaart gebracht door intakegesprekken te plannen of door inzet van sleutelfiguren. Ook wisten ouders de benodigde ondersteuning beter te vinden voor hun vragen over bijvoorbeeld financiën, of andere vragen waarmee ze geholpen konden worden. 

Risico’s 

Naast deze positieve resultaten signaleren de onderzoekers ook mogelijke risico’s, zoals de grote personeelstekorten binnen het onderwijs en de zorg. Ouders en kinderen hebben behoefte aan een vertrouwd gezicht, terwijl personeel in hoog tempo van baan wisselt. Ook kost het organiseren van de samenwerking met maatschappelijke partners in sommige gevallen veel tijd. 

Publicatiegegevens

Annabel Vaessen, Merel de Wit, Jodi Mak, Marleen Kruithof, Rosanna Schoorl en Ruben Fukkink: Evaluatie van de Amsterdamse Familie School (april 2024).